Tam diş protezi, damaklı diş protezi olarak da bilinen ağızda dişlerin olmadığı durumlarda yapılan, alt ve üst damaklara oturan protezlerdir.
Tam protez dişler, ölçü ve çeşitli provalar ile ortalama 5 seansta hazırlanır. 5 seans için ortalama 2 hafta yeterlidir.
Damaklı diş protezleri takıp çıkarılan protezler olduğu için kullanımı diğer protezlere göre daha zordur. Alt ve üst çeneye kolayca yerleştirilip çıkarılabilir fakat sabit protez konforu ve çiğneme etkinliği beklenmez.
İlk takıldığında bazı bölgelerde vuruklar ve yaralar oluşabilir, vuruklar alındıktan sonra belirli süre kullanıldığında alışılır ve kişinin kendi dişleriymiş gibi vazife görür.
Tam diş protezlerin temizliği akar su altında sabun ve fırça yardımıyla yapılır. Temizlik için diş macunu kullanılmaz. Tam protezler için temizleyici özel fırçalar olduğu gibi normal diş fırçalarıyla da temizliği yapılabilir. Ayrıca bazı markaların temizleyici tabletleri mevcuttur, bir su bardağına atılan tablet içerisinde protez bekletilerek temizliği sağlanabilir.
Çenelerden ölçü alınarak kişiye özel olarak yapılan protezlerin tutuculuğu, alt ve üst çenedeki kemik miktarına bağlıdır. Kemik miktarı yeterliyse protez tutuculuğu ve stabilizasyonu da iyi olur ve protezlerle rahatça yemekler öğütülebilir. Tam protez ilk yapıldığında yanak ve dudak kasları alışana kadar zorluk yaşanabilir, sonrasında rahatça ısırma, kesme ve öğütme fonksiyonları yapılabilir.
Alt ve üst çenedeki kemik miktarı yeterli değilse protez dişlerin tutuculuğu ve stabilizasyonu da azalacağından yemek yerken protez hareket edebilir. Bu durumda özel yapıştırıcılar kullanılabilir ya da protezlerin oynamaması için çene kemiğine yerleştirilen implantlardan destek almak gerekebilir.
Tam protezler yanak ve dudak çöküntülerini doldurarak şişirir. Protezlerde kullanılan dişler de ön grupta porselen olarak tasarlanabilir. Bu durumda estetik olarak memnuniyet yüksek olmaktadır.
Tam protezlerin temizliğine özen gösterilmeli, temizlik hiçbir şekilde kaynar su ile yapılmamalıdır. Gece yatarken protez ağızdan çıkarılmalı ve özel bir kap içerisinde muhafaza edilmelidir. Bunların yanında takıp çıkarırken ya da temizlerken düşürme durumunda kırılgan olduğu unutulmamalı, dikkatli olunmalıdır.
Kırık şekli ve boyutuna bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle kolayca tamir edilebilir,tamir için çenelerden ölçü almak gerekebilir. Protezden düşen dişler de kolaylıkla tamir edilir.
Kırığın şekli ve boyutuna bağlı olarak değişmekle birlikte genelde 1, 2 günde tamiri mümkün olmaktadır.
Tam protezler tam dişsizlik durumunda hemen hemen her hastaya uygulanabilmektedir, şeker hastalarına da rahatlıkla uygulanabilir. Uygulama sonrasında ağızda oluşabilecek vuruk ve yaraların iyileşmesi uzun sürebilir, ayrıca ağız kuruluğu problemi de olabileceği için özel jeller ve yapay tükürük kullanımı gerekli olabilir.
Vücutta meydana gelen kemik erimesi ile ağızdaki kemik erimesi genellikle bağlantılı değildir. Ağız içi muayene ve çekilen filmlerle kemik kalınlığı ve yüksekliği kontrol edilerek protez için uygunluk tespit edilir. Aşırı rezorbsiyon (kemik erimesi) olduğu durumda cerrahi olarak farklı bölgelerden kemik alınarak kemik hacmi kazanılabilir.
Öncelikle alerji testi yaptırılıp nelere alerji olduğu belirlenmelidir. Tam diş protezlerinde metal bulunmadığı için metal alerjisi olanlara rahatça uygulanabilir. Fakat tam protez malzemesi olan akriliğe karşı alerji varlığında tam protez kullanımı mümkün değildir, bu durumda implant destekli protezler kullanılabilir.
Tam diş protezleri iyi bakım ve hijyen sağlandığında uzun yıllar hizmet etmektedir. Zayıflama ya da kemik erimesi durumlarında yıllar içerisinde protezde bollaşma ve oynama meydana gelebilir.
Zayıflama ve kemik erimesine bağlı olarak meydana gelen bollaşma ve oynamalar için mevcut proteze besleme yapılarak tekrar uyumu sağlanabilir, alt ve üst çenelerde çok fazla değişiklik mevcutsa diş protezini tekrar yapmak gerekebilir.
Tam diş protezindeki renkleşme ve kararmalar profesyonel olarak yapılan temizlikte çıkmaz ise mevcut protezin duplikatı (kopyası) yapılabilir.
Mevcut protezin kaidesi değiştirilmeden sadece dişleri değiştirebilir, yeni kullanılan dişler daha kesici ve aşınmamış olacaktır.
Üst çenede tam protez alt çenedeki tam proteze göre çok daha fazla geniş alan kaplar ve alt çenede dilin varlığı protezin daha çok hareket etmesine yol açar, bunların yanında mevcut kemik hacmi de tutuculuğu etkiler. Alt çenede diş kayıpları genellikle daha erken olduğu için kemik daha çok erir ve yapılan protezin tutuculuğu daha az olur.
Tüm dişlerini kaybeden ve daha önce hiç tam protez kullanmamış hastaların tam proteze alışmaları çok zor olmaktadır. Alt ve üst çenede yeterli kemik hacmi mevcutsa kemik içerisine yerleştirilen implantlar üzerine yapılan protezler tam protezlere göre çok daha konforlu ve kullanımı kolay protezlerdir. Tam dişsizlik durumunda öncelikle implant destekli diş protezlerini tavsiye etmekteyiz.