Yurtdışında verilmiş olan boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının nüfus kaydına işlenmesi için Türkiye’de tanıma ve tenfiz işlemleri nin yapılması gerekmektedir. Aksi halde bu karar kendiliğinden Türkiye’de geçerli hale gelmez. Örneğin Almanya’da gerçekleşen boşanmanın Türkiye’de geçerli olması için Türkiye Mahkemelerince tanınması ve tenfizi gerekir.
Yurtdışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de
tanıma ve tenfiz
i şartları Milletarası Özel Hukuk Usulü Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanuna göre
yurtdışı mahkeme kararı
nın tanınması tenfizi için;
Kesinleşmiş bir hukuk mahkemesi kararı bulunmalı
Kararı veren mahkemenin bağlı bulunduğu ülke ile Türkiye arasında, karşılıklı tenfizi mümkün kılan bir sözleşme bulunmalı veya o ülke kanunlarında Türkiye’de verilen
mahkeme kararlarının tenfizi
ni mümkün kılan bir düzenleme bulunmalı (karşılıklılık şartı denen ve
tenfiz
için aranan bu şart
tanıma
için aranmaz)
Yabancı mahkeme kararı, Türkiye mahkemelerinin münhasır yetkisine giren bir konuda verilmiş olmamalı
Yurt dışında verilen mahkeme kararı, Türkiye kamu düzenine aykırı bulunmamalı
Tanıma veya tenfiz
i istenen mahkeme kararına konu olan yurtdışı yargılamasında karşı tarafın savunma hakkı kısıtlanmamış olmalıdır.
Yabancı ülke mahkeme kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi
, açılacak
tanıma ve tenfiz davası
ile mümkündür. Bu davanın kabul edilebilmesi için gerekli olan belgeler;
Yabancı ülke mahkeme (
yurtdışı boşanma
) kararının kesinleşme şerhi içeren aslı
Kararı veren mahkemenin bağlı bulunduğu devletin yetkili makamlarından alınacak Apostil şerhi (damgası)
Yurtdışı mahkeme kararının yeminli tercüman tarafından yapılmış noter veya konsolosluk onaylı tercümesi
Apostille Şerhi
,
bir belgenin, o ülke resmi makamları tarafından düzenlenmiş olduğunu gösteren ve diğer ülkelerde de yasal olarak geçerli kabul edilmesini sağlayan bir tasdik işlemidir. Bu şerh, resmi belgenin düzenlendiği ülke tarafından verilir. Bu işlem oldukça basit bir işlem olup, tasdik edilmek istenen resmi belgeye, şerhi vermeye yetkili makam tarafından bir damga vurulması veya etiket yapıştırılmasından ibarettir.
Apostil Şerhi
, Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması yönünde imzalanan uluslararası Lahey Sözleşmesinde düzenlenmiş ve dolayısıyla bu sözleşmeye taraf olan ülkeler arasında hüküm ifade eden bir işlemdir. Sözleşmeye taraf olan ülkeler,
Apostille şerhi
ni vermeye yetkili makamını kendisi belirler.
Örneğin
Fransa’da boşanma kararı
na veya resmi bir belgeye apostil şerhi vermeye yetkili makamı Fransa devleti tayin edecektir.
Türkiye’de düzenlenmiş bir belgenin yurt dışında geçerli olabilmesi için Apostille şerhini vermeye yetkili Türkiye Makamları; idari belgeler için valilikler, adli belgeler için ise ağır ceza mahkemesi ve kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıklarıdır.
Tanıma ve Tenfiz davası , Türkiye’de ikametgahı olan kişiler için ikametgahlarının bulunduğu yer mahkemesinde; Türkiye’de ikametgahı bulunmayan kişiler için İstanbul, Ankara veya İzmir mahkemeleri nden birisinde açılır. Tanıma ve tenfiz davalarında yetki kesin yetki kuralı olarak görülmediğinden, yetki konusunda mahkemelerce kendiliğinden bir inceleme yapılmamaktadır. Bunun sonucu olarak da davalı tarafından yetkiye itiraz edilmediği sürece, tanıma ve tenfiz davası Türkiye’de herhangi bir yer mahkemesinde görülebilmektedir.
Tanıma ve tenfiz davası nı, yurtdışında verilmiş mahkeme kararının taraflarından birisi açabilir. Bununla birlikte, taraf olmasa dahi, kararının tanınmasından hukuki menfaati olan herkes bu davayı açabilir. Tanıma ve tenfiz davası açabilmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaya gerek yoktur. Taraflardan birisi yabancı uyruklu olabileceği gibi, her iki taraf da yabancı uyruklu olabilir. Örneğin, Alman vatandaşı olan taraf, Belçika’da verilmiş boşanma kararı nın Türkiye’de tanıma ve tenfizi için dava açabilir.
Tanıma;
yabancı ülkede verilmiş olan bir mahkeme kararının kesin hüküm olarak tanınması demektir. Tanınan yabancı ülke mahkeme kararı, Türkiye mahkemeleri nezdinde kesin delil niteliğine sahip olmaktadır.
Tenfiz;
bir yabancı ülke mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilmesini sağlayan
hukuki işlem
dir. Yabancı ülkede verilen bir mahkeme kararı, sadece tanınmakla
Türkiye’de icra edilebilirlik
kazanamaz. Bunun için
kararın tenfizi
gerekir. Tenfiz, yabancı ülke mahkeme kararına Türkiye mahkemelerince verilmiş bir karar vasfı kazandırır ve icrasına olanak sağlar. Tenfiz, tanımayı kapsayan bir işlemdir.
Tanıma ve tenfiz davasının süresi
, belgelerin eksiksiz olması ve
tebligat işlemleri
nin tamamlanma süresine göre değişiklik gösterir. Tüm belgelerin eksiksiz olması ve her iki tarafın da Türkiye’de yaşıyor olması durumunda mahkemenin iş yüküne göre kısa bir sürede sonuçlanmaktadır. Yine yurtdışında yaşamakta olan tarafların her ikisi de
Türkiye’de tanıma avukatı
ile temsil ediliyorsa tanıma tenfiz davası, bir hafta ile iki ay arasında sonuçlanabilir.
Taraflardan birisinin yurtdışında ikamet etmesi ve
tanıma tenfiz davasında avukat
la temsil edilmemesi halinde, yurtdışı tebligat işlemleri bu süreyi uzatır ve dava ikametgahın bulunduğu ülkeye göre altı ay ile sekiz ay sürebilir.
Yurtdışında yaşayan muhataba tebligat işlemleri hakkında bilgi için
Yurtdışı Tebligat İşlemleri
başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Tanıma ve tenfiz davası maktu harca tabi bir dava olup, bu harç her yıl Adalet Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir. Dava masrafına, dava açılırken yatırılması gereken gider avansının eklenmesi de gerekir. Taraflardan birisinin yurtdışında ikamet etmesi ve avukatla temsil edilmemesi durumunda dava süresi uzayacağı gibi, dava masrafı da artar. Tanıma ve tenfiz davasında avukat ücreti her avukatın serbestçe belirleyeceği serbest bir miktardır. Bunun için Adalet bakanlığı Avukatlık Asgari Ücret tarifesi baz alınabileceği gibi, bağlı bulunulan baronun yayınladığı tavsiye niteliğindeki Avukatlık Ücret Tarifesi de temel alınabilecek veya Avukatlık Asgari ücret tarifesinin altında olmayacak şekilde, bunlardan tamamen bağımsız bir vekalet ücreti belirlenebilecektir.
Fransa’da verilen boşanma kararı
Türkiye’de nasıl geçerli hale gelir?
Almanya’da verilen boşanma kararı
nın
Türkiye’de tanınması ve tenfizi
nasıl yapılır?
Avusturya boşanma
kararı Türkiye’de tanınır mı?
İngiltere’de boşandım, Türkiye’de boşanmış sayılır mıyım
?
İsviçre’de verilen boşanma
ve velayet kararı Türkiye’de nasıl uygulanır?
Belçika’da alınan boşanma kararının Türkiye’de tanınması
için ne gerekir?
Amerika’da verilen boşanma kararı
nın Türkiye’de tanınması ve tenfizi mümkün müdür? Nasıl yapılır?
Avustralya’daki boşanma davası
kararı Türkiye’de geçerli olur mu?
Yabancı mahkemelerce verilen
boşanma kararının tanıma ve tenfizi
MÖHUK hükümlerine tabidir. Bunun için
yurtdışı boşanma kararı
nın, kanunda aranan şartları taşıması gerekir. Bununla birlikte Nüfus Hizmetleri Kanunu 27/A maddesi uyarınca
yurtdışında verilen boşanma kararlarının
dava açılmadan
idari yolla tanınması
na olanak sağlanmıştır. Yabancı mahkemeler veya idari makamlarca verilen
boşanma veya
evliliğin iptali
ne ilişkin kararların doğrudan nüfus kaydına tescili için de bir takım şartlar aranır. Bu şartların yokluğunda yurtdışı
boşanma kararının tanıma ve tenfizi
genel hükümlere göre ve ancak dava yoluyla yapılabilir.
Nüfus Hizmetleri Kanunu 27/A maddesi uyarınca,
yurt dışında verilen boşanma kararlarının dava açılmadan nüfus kütüğüne tescili
mümkündür. Düzenlemede, yabancı ülke mahkemeleri veya idari makamları tarafından verilen boşanma, evliliğin butlanı veya iptaline ilişkin kararlar;
Türk vatandaşı olan eşlerin bizzat veya avukatları aracılığı ile birlikte başvurusu,
Taraflardan birisinin yabancı veya ölmüş olması halinde ise Türk vatandaşı olan tarafın, tek taraflı başvurusu ile Türkiye’de nüfus kütüğüne işlenebilmektedir.
Yabancı mahkeme ve idari makamlarca verilen boşanma ve evliliğin iptaline ilişkin kararların nüfus kaydına tescili hakkında ayrıntılı bilgi için
Yurtdışı Boşanma Kararının Nüfus Kütüğüne Tescili
başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Türkiye hukuk sisteminde ve bugüne kadar süregelen uygulamalarda, yurtdışında verilen
ortak velayet kararları
nın tanınması ve tenfizi talepleri, Türkiye mevzuatında bu yönde bir düzenleme bulunmadığı gerekçesi ile reddedilmişti.
Ancak “Türkiye’nin 14 Mart 1985 tarihinde imzaladığı uluslararası sözleşme protokolünün onaylanmasının 25 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6684 sayılı kanunla uygun bulunması”,
Türkiye hukuku
açısından da ortak velayet yolunu açmış ve Yargıtay 2. Hukuk Dairesi,
Türkiye’de ortak velayet
in mümkün olduğuna dair 20.02.2017 tarihli ilk kararını vermiştir.
Bu karar uyarınca
ortak velayete dair yabancı ülke mahkeme kararlarının tanınması
mümkün hale gelirken, Türkiye’de açılan
velayet davaları
nda da ortak velayete hükmedilmesi yolu açılmıştır.
Sonuç olarak, yabancı mahkemelerce verilmiş
ortak velayet
kararının
Türkiye’de tanınması ve tenfizi
mümkündür.
Yurtdışında verilmiş nafaka kararları ancak Türkiye’de tenfiz edildikten sonra icraya konabilir. Kanunla düzenlenmiş olan genel şartları taşıması durumunda, yabancı ülke mahkemesince verilen nafaka kararları nın da Türkiye’de tanınması ve tenfizi mümkündür. Tenfiz ancak dava yoluyla yapılabilir. İdari makamların tenfiz işlemi yapma yetkisi yoktur.