İçindekiler
Türk edebiyatında Servet-i Funun şiiri, Tevfik Fikret ve Sinap Şaheptin’in şiir anlayışı demektir. Bu iki önemli şahsiyet, benzer düşünen meslektaşlarının anlayışlarını güçlü bir şekilde şekillendirdi.
Fikret, ilk şiir yazılarında gördüğü edebî çevre nedeniyle eski anlayış çerçevesinde kalmıştır. Daha sonra hocalarının da etkisiyle Batı edebiyatına, özellikle de Fransız edebiyatına aşina oldu. Batı edebiyatını benimsemesindeki ana etken R. Ekrem. Daha sonra Abdolhak Hamid Tarhan’ın etkisiyle Servet-i Funon edebiyatı döneminde Batı edebiyatının önemli temsilcilerinden biri oldu.
Servet-i Fünun dergisini devraldıktan sonra Hasta Çocuk’un yayınladığı şiiriyle sanat anlayışının ilk örneğini verdi. Mahmud Ekrem ve Hamid ekollerinin etkisinde kalan resim sanatının anlaşılması; Bireycilik ve “sanat sanat içindir”. Ayrıca dönemin baskın akımı olan Romantizm’den de güçlü bir şekilde etkilenmiştir. Bireysel şiirler ağır olsa da, Vereen fakirler, balıkçılar vb. içindir. Şiirlerinde toplumun farklı kesimlerinin izlenimlerini taşıyan konulara da değinmiştir.
Servet-i Fünun’un (1901) kapanmasına yakın Tevfik Fikret’in sanat anlayışı da örtük de olsa toplum meselelerine öncelik verme ve siyasi meselelere dokunma eğilimi gösterdi. Bu anlayışın ilk kez ortaya çıktığı şiir ise Abdülhamid’in tahta çıkışını konu alan “Şahran”dır. Ardından Sis adlı şiiriyle zulme karşı en şiddetli saldırıyı yaptı.
Servet-i Fünun dergisinin kapanışından sonra ikinci sayısı çıktı. Meşrutiyetin ilanına kadar şiirleri hiçbir yerde yayımlanmadı.
Sis adlı şiirinden bu yana yazdığı şiirler. Zulüm yönetimine yöneltilen eleştiri, medeniyet ve ülkenin Batı kültürü, özgürlüğü, özgürlüğü ile sürekli entegrasyonu çerçevesinde gelir…. Bireyin duygu ve tasavvurlarını konu aldığı şiirlerinden sonra toplumsal meseleleri ve memleketin durumunu konu alan şiirlere yöneldiği belirtilmektedir.
Meşrutiyet’ten sonra yazdığı Doksan Beşe Doğru, Han-ı Yağma ve Sancâğ-ıerif Hüzünda gibi eserleri, hükümdarlığı döneminde sansasyon yarattı. Son yayınlanan eseri ise çocuklara yönelik şiirlerden oluşan Şermin’dir.
ilk dönemde sanat yaşamına hakim olan aşk ve doğa temaları; İkinci aşama hürriyet, hürriyet, medeniyet ve savaşa muhalefettir.
hayır:
Fikret’in şiiri tamamen Batılı şiir anlayışına uygundur. Şiirin biçim ve muhtevası bakımından Parnasçılardan ve Romantiklerden etkilenmiştir. Bir dörtlükte anlamı tamamlama anlayışını kıran Fikret, Türk şiirinde anjambame yerleştirmiş, sone formunu sıklıkla kullanmış, müzikal değerlerini ön plana koyarak müzik icralarında ölçüyü kullanmıştır. Şiirlerinde kullandığı dil, Arapça ve Farsçadan yeni gelen pek çok kelimenin ağırlıkta olduğu bir yapıdaydı.
İstanbul doğumlu şairin asıl adı Mehmet Tevfik’tir. Mahmudiyah Lisesi’nde başladığı ortaöğrenimini Mekteb-i Sultanide’de (Galatasaray Lisesi) tamamladı. Devlet dairelerinde memur olarak çalıştı. Farklı okullarda Fransızca, Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Dönemin gazete ve dergilerinde şiirler yayımladı. Servetifunun dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.
Tevfik Fikret, edebiyat öğretmeni Rikizade Mahmud Ekrem’in etkisiyle Batı sanat anlayışını benimsemiştir. Şiirde dize ve hece hakimiyetini kırmak. Sık sık serbest mustezat formunu kullanırdı. Aruz dizisini Türkçeye uygulamayı başarmıştır. Şiirlerinde biçim mükemmelliği parnazizmin, musiki ise sembolizmin etkisiyle görülür. Fikret’in resim sanatını da konu alan şiirlerindeki betimlemeler bir tabloyu andırır. Oğlu Haluk’ta temsil ettiği örnek gençlik için şiirler yazan şair, ömrünün son yıllarında çocuklar için de şiirler yazmıştır.
Lirik ve pastoral özellikler gösteren yağmur şiiri, notaların en küçük üsluplarından biriyle yazılmıştır. Vezine göre okunurken şiirdeki ses içeriğinin ilişkisi ortaya çıkar. Sanatçı, Yaghmour’da betimleyici bir tavır sergilemiştir:
Ciel Appeler sokaklarda ağlar, ufka yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır;
Bulutlar kararırken keskin ve temkinli bir dalgalanma sıfıra geliyor;
Avcılar, Han Yağma, Tarihi Kadim, Haluk’un Ziyafeti, Sis şairin bilinen şiirleri arasındadır. Şiir kitapları Rübab-ı ikeste, Haluk’un Defteri ve çocuklar için yazdığı şiirlerinin kıtalar halinde toplandığı ermin’dir.
“Abdulhaq Hamit Tarhan bölünmez bir vaziyettir.”
[wpcin-random-posts]