Birleşik Krallık 2022 yılında 3,3 trilyon dolar olarak gerçekleşen GSYİH’sı ile dünyanın 6. büyük ekonomisi konumundadır. Aynı zamanda, 2022 yılında 47.318 dolarlık kişi başına düşen cari fiyatlarla milli gelir ile dünyada 22. sırada yer almaktadır. Birleşik Krallık, Türkiye’nin dış ticaretinde fazla verdiği ülkelerden biri olmakla beraber Almanya ve ABD’den sonra 3. büyük pazarıdır. Bu anlamda Birleşik Krallık ve Türkiye ilişkileri önem taşımaktadır.
Türkiye ile Birleşik Krallık arasında halihazırda Serbest Ticaret Anlaşması, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması bulunmaktadır.
İkili anlaşmalar açısından bakıldığında Birleşik Krallık, T.C Ticaret Bakanlığı tarafından 2022-2023 dönemi için belirlenen “Hedef Ülkeler” arasında yer almaktadır. Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması ve Avrupa Birliği ile bir serbest ticaret anlaşmasını feshetmesi neticesinde 1 Ocak 2021 tarihi itibari ile Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği, Birleşik Krallık ile Türkiye ilişkilerinde de geçerliliğini yitirmiştir. Ancak taraflar arasında 29 Aralık 2020 tarihinde bir serbest ticaret anlaşması imzalanmıştır.
1 Ocak 2021 tarihinde uygulamaya konulan Birleşik Krallık-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Gümrük Birliği ile getirilen kazanımları yeniden korumuş, sanayi ürünlerinde yapılan ticarette gümrük vergilerini sıfırlamıştır . Tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinde ise Avrupa Birliği’nde geçerli olan tavizler ölçeklendirilerek yeniden yansıtılmıştır. Anlaşma ile ayrıca çikolata, şekerleme, bisküvi, üzüm suları, gıda müstahzarları ile taze sebze ve meyvelerin de yer aldığı yaklaşık 90 adet tarım ve işlenmiş tarım ürününde, Birleşik Krallık’ın değişen vergi yapısı uyarınca, Avrupa Birliği ile mevcut düzenlemenin ötesine geçecek şekilde vergi muafiyeti elde edilmiştir . Hizmet, yatırım, tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinde yeni ticari ilişkiler geliştirilmesi konusunda Avrupa Birliği mutabakat sağlanmıştır.
Yeni Nesil Serbest Ticaret Anlaşmalarının aksine Türkiye-Birleşik Krallık STA’sı mal ticaretini kapsamakta ve hizmet ticaretine ilişkin kurallar içermemektedir. Bu bağlamda, taraflar arası ticaret Dünya Ticaret Örgütü kuralları üzerinden devam edecektir. Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık arasında kurulan yeni ilişki sonrasında, ülkemiz ve BK arasında hizmet ticaretini de içerecek şekilde daha derin ve kapsamlı bir STA akdedilmesi hedeflenmektedir. [1]
Söz konusu STA’nın dış ticarete etkisine bakıldığında öncelikli olarak vergi konuları ortaya çıkmaktadır.
Tüm bu vergi konularına ithafen yapılan yeni STA ile geniş bir düzenlemeye gidilmiş ve vergi avantajları Türkiye lehine sonuçlanmıştır. Bu bağlamda Türk ihracatçılar Birleşik Krallık pazarına girmekte sorun yaşamamakla beraber sanayi alanında faaliyet gösteren firmalar için verginin %0’a indirgenmesi durumu ciddi anlamda avantaj sağlamaktadır.
| Sektör | GTİP | Potansiyel Ürün | Ülkenin Dünyadan İthalatı (milyon dolar) 2022 | Ülkenin Türkiye’den İthalatı (milyon dolar) 2022 | Ülkenin İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%) 2022 | Gümrük Vergisi Oranları (% ortalama) |
| İlaç Sanayi | 3004 | Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) | 20166,69 | 21,212 | ABD 15,5 Almanya 14,2 Belçika 9,9 Hollanda 8,9 İtalya 8,7 | ABD 0 Almanya 0 Belçika 0 Hollanda 0 İtalya 0 |
| Otomotiv Ana ve Yan Sanayi | 8708 | Karayolu taşıtları için aksam ve parçalar | 11505,09 | 369,45 | Almanya 30 Fransa 10 İtalya 6,6 Çin 6,1 Polonya 6 Türkiye 3 | Almanya 0 Fransa 0 İtalya 0 Çin 3,7 Polonya 0 (Türkiye 0) |
| Otomotiv Ana ve Yan Sanayi | 8704 | Esya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar | 9491,19 | 2379,10 | Türkiye 30 Almanya 20,1 Fransa 11,3 Hollanda 9,1 G. Afrika 7,8 | Türkiye 0 Almanya 0 Fransa 0 Hollanda 0 G. Afrika 0 |
| Mobilya | 9403 | Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları | 6352,38 | 105,62 | Çin 40,5 İtalya 11 Almanya 8 Vietnam 6,1 Polonya 5 (Türkiye 1,5) | Çin 0,8 İtalya 0 Almanya 0 Vietnam 0 Polonya 0 (Türkiye 0) |
| Hazır Giyim | 6110 | Kazak, süveter, hırka, yelek vb. eşya (örme) | 3233,418 | 355,52 | Çin 21,7 Bangladeş 14,3 Türkiye 9,7 İtalya 9,6 Pakistan 6,7 | Çin 12 Bangladeş 0 Türkiye 0 İtalya 0 Pakistan 0 |
| Bisküvi | 1905 | Tatlı Bisküvi ve Gofretler | 3599,59 | 32,23 | Belçika 14,1 İrlanda 13,8 Fransa 13,4 Almanya 12,3 İtalya 9,6 (Türkiye 1) | Belçika 0 İrlanda 0 Fransa 0 Almanya 0 İtalya 0 (Türkiye 3,9) |
| Şekerli ve Çikolatalı Mamuller | 1806 | Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları | 2654,86 | 5,73 | Almanya 21 Belçika 15,3 Polonya 13,6 İrlanda 10,2 Fransa 8,5 (Türkiye 0,2) | Almanya 0 Belçika 0 Polonya 0 İrlanda 0 Fransa 0 (Türkiye 0,1) |
| Alkollü ve Alkolsüz İçecekler | 2202 | Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) | 1903,12 | 13,55 | Hollanda 17,7 Avusturya 15 Almanya 12,8 Fransa 8,8 İrlanda 7,5 (Türkiye 1) | Hollanda 0 Avusturya 0 Almanya 0 Fransa 0 İrlanda 0 (Türkiye 1,4) |
| Su Ürünleri | 0302 | Balıklar (taze veya soğutulmuş) | 941,32 | 57,470 | Norveç 43,2 Faroe Adaları 15,6 Türkiye 5,1 (3. Sırada) | Norveç 2,9 İsveç 0 Faroe Adaları 1,9 İzlanda 2,8 Türkiye 0,1 |
| Şekerli ve Çikolatalı Mamuller | 1704 | Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) | 794,94 | 63,58 | Almanya 17,3 Belçika 15,9 Hollanda 9,6 İspanya 9 Çek Cumhuriyeti 8,1 (Türkiye 7,4) | Almanya 0 Belçika 0 Hollanda 0 İspanya 0 Çek Cumhuriyeti 0 (Türkiye 2,3) |
Tüm bu gelişmelerin ardından sektörel olarak incelemek gerekirse e lektrikli makineler ve kablolar, oturmaya mahsus mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları, otomotiv ana ve yan sanayi, giyim ve ev tesktili gibi spesifik sektörler Türkiye – Birleşik Krallık ticaretinde potansiyel olarak değerlendirilmekte olup yaklaşık olarak %20-30 bandında ihracat artışı göstermiştir. Tarım sektöründe Su ürünleri, meyveler ve şekerli ve çikolatalı mamuller ise ihracat pazar payını %15-%90 bandında arttırarak potansiyel ürün grupları olmaya devam etmektedir.
[1] T.C Ticaret Bakanlığı, Birleşik Krallık İkili Anlaşmalar ( https://ticaret.gov.tr/yurtdisi-teskilati/avrupa/birlesik-krallik/ikili-anlasmalar ) , ( https://www.ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/brexit-ve-birlesik-krallik-sta )
[2] (https://www.ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/brexit-ve-birlesik-krallik-sta)
[3] Ekonomik Operatörler Kayıt ve Kimlik numarası, AB’ye veya AB’den mal ithalatı veya ihracatı yapan işletmeler için bir Avrupa Birliği kayıt ve kimlik numarasıdır. AB’de yerleşik herhangi bir işletme veya bireyin, AB’de gümrük faaliyetlerine başlamadan önce ulusal gümrük makamlarından bir EORI numarası alması gerekir.
Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.
Şirketinizin Kuruluşundan Globalleşmesine Kadar Her Adımda Sizinle Birlikte Yürüyoruz…