Modern çağın yaygın sorunu unutkanlık hakkında bilinmesi gereken 6 önemli nokta, hafızayı güçlendirmenin 10 etkili yolu nedir? ‘Gözündeki gözlüğü arayanlar’, ‘Elinde çay bardağıyla garsona ‘çayım gelmedi’ diye seslenenler’, ‘Telefonun ucunda beklerken kimi aradığını unutanlar’… Pek çok kişinin dost sohbetlerinde gülerek paylaştığı unutkanlık anıları çoğunlukla masum olsa da ciddi bir sağlık sorununa da işaret edebilir!
Prof. Dr. Murat Aksu
Nöroloji Uzmanı
Unutkanlık hem sosyal yaşamı hem de iş yaşamını etkileyen önemli bir faktördür. Her unutkanlık hastalık değildir. Beyinde bilgi işleme sürecinde, normal kabul edilen unutmalar olabilir. Ama aynı zamanda unutkanlığın bazı hastalıklar için de erken bir belirti olabileceği akılda tutulmalıdır.
Bu faktörler unutkanlığa yol açabilir
Yapılan bilimsel çalışmalar, yoğun ve stresli ortamda çalışmanın bilgi işleme sürecini olumsuz olarak etkilediğini, unutkanlığa neden olabildiğini gösteriyor. Yaşam koşullarındaki olumsuzluk, hareketsizlik, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı kilo, sigara, alkol tüketimi ile yetersiz-kalitesiz uyku da unutkanlığı artıran önemli nedenler arasında yer alır.
Unutkanlıkta tehlike sinyalleri!
Bazı unutkanlıklar masum değildir. Evin yolunu bulamamak, çok yakın arkadaşının adını sık sık unutmak , kaybolma sorunu yaşamak, günlük bakım işlerini unutmak tehlikeye işaret ediyor demektir. Bazı günlük eylemleri yapmakta zorlanma; sık ve rutin yapılan işleri yapmakta güçlük, iş yerinde önceden kolaylıkla yerine getirilen işlevleri yapamama, önemsenmesi gereken durumlardır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında mutlaka tıbbi değerlendirme yapılması gerekir. Çünkü her unutkanlık tedavi edilemeyen bir hastalığın göstergesi değildir. Yeter ki bu durumun tanısı doğru bir şekilde konulsun ve kalıcı hasar oluşmadan tedaviye başlanılsın.
Her unutkanlık Alzheimer ’ e işaret etmez
Bütün unutkanlıklar Alzheimer’e işaret etmez. Unutkanlık bir yakınma ve belirtidir. Dolayısıyla ilk belirlenecek olan ‘unutkanlık’ belirtisinin hastalık olup olmadığının belirlenmesidir. Eğer unutkanlık hastalık belirtisi olarak belirlenirse, ikinci yapılacak bunun ne tür bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıktığını belirlemektir. Sonraki adımda tedavi planlamasının yapılması gerekir. Burada hastalığın ilerlemesinin engellenmesi, eğer olanaklı ise hastalığın tedavi edilmesi, mevcut kapasitenin en iyi şekilde kullanılmasını sağlayacak rehabilitasyon programları, aile ile bakım yapacak kişilerin eğitimi, yine aileye sosyal-tıbbi destek, oluşturulması gereken tedavi planlamasıdır. Unutkanlık çok sayıda başka hastalığa da bağlı olabilir.
Bu hastalıklar unutkanlığa yol açabilir!
Unutkanlık; Alzheimer hastalığı dışında, damar tıkanmalarında, tiroit bozukluklarında, B12 vitamini, folik asit gibi bazı vitaminlerin veya maddelerin eksikliklerinde kalp, karaciğer, böbrek gibi başka organların hastalıklarının beyni etkilemesi durumunda Parkinson gibi santral sinir sistemi gibi rahatsızlıklar da görülür. Genetik veya santral sinir sisteminin yıkımına yol açan bazı nadir hastalıklarda da unutkanlık erken belirtilerden biri olarak görülebilir. Unutkanlığın hastalık belirtisi olduğu saptanırsa, çok ayrıntılı bir nörolojik değerlendirme yapmak gerekir.
Beslenme tarzı beyni doğrudan etkiliyor
Beynin genel olarak sağlıklı olması için bazı beslenme önerileri önemlidir. Diyette tuzun kısıtlanması, damar sertliğine yol açacak gıdalardan kaçınılması, alkol-tütün kullanılmaması, özellikle B vitaminleri, demir, magnezyum olmak üzere beyin için gerekli elementlerin yeterli miktarda alınması sinir sisteminin sağlıklı olması için uygun beslenme önerileridir.
Sık sık unutmaktan yakınıyorsanız!
Bellek beynin çok önemli bir işlevidir. Değişik beyin bölgelerinin koordine çalışmasıyla oluşur. Unutkanlık ise; bellekte bulunan bilgilerin yok olma sürecidir. Kişiye rahatsızlık veren unutkanlıklar sık tekrarlanıyorsa mutlaka nörolojik değerlendirme yaptırmalıdır.
Hafızayı güçlendirmenin 10 etkili yolu