Uyuşturucu suçlarının türevleri Türk Ceza Kanunumuzda ceza hapis oranlarının diğer suçlara göre özellikle caydırıcılığı bakımından oldukça yüksek düzenlendiği aşikardır. Uyuşturucu ticareti suçu, uyuşturucu kullanmak amacıyla bulundurma suçu, uyuşturucu imalatı suçu gibi birçok neviden düzenlenmiş özel biçimleri bulunmaktadır. Bu yazıda uyuşturucuyu özendirme suçunun cezası ve kanun lafzını ele alacağız.
Uyuşturucuyu özendirme suçu Türk Ceza Kanunu 190/2 de düzenlenmiştir. Buna göre;
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlîpara cezası ile cezalandırılır.
şeklindedir. Uyuşturucu özendirme suçunun işleniş biçiminde ceza aralığı 5-10 arasında bir hapis aralığının olması hakime suçun ağırlığına ve işleniş biçimine göre takdir hakkı tanımıştır. Yani topluma mal olmuş birinin veya özendirme suçu kapsamında toplumda yarattığı etki bakımından suçun etki derecesi suçun alt sınırından uzaklaşarak ceza verilmesine sebep olabilecektir.
Uyuşturucuyu özendirme suçu sadece yayın organlarıyla oluşabilecek bir suç türü değildir. Okul önünde çocuklara aslında uyuşturucu maddenin zararlı olmadığı ve kullanılmasını kolaylaştırmaya yönelik bir eylemi söz konusu olursa yine bu suçun işlenmesi söz konusu olacaktır. Ayrıca sanatçıların bestelerinin içeriğinde uyuşturucuyu kullanılmasına özendirecek sözlerin bulunması da bu suçun oluşmasına sebebiyet verir. Kişilerin sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımlarda hangi kast ile hareket ettiği önemlidir. Sadece uyuşturucuya ilişkin bir içeriğin paylaşılmış olması kişinin uyuşturucuyu kullanımı kolaylaştırmak ve uyuşturucuyu özendirme suçunu işlediği anlamına gelmeyeceği önemle vurgulamak gerekir.
Örnek vermek gerekirse Narkotik yaptığı operasyonlardan sonra ele geçirilen uyuşturucu maddeleri medya ve yayın organlarıyla sergilemektedir. Bu şekilde yapılan bir yayın amacı uyuşturucuya özendirme suçu olmadığından ötürü yayın yapılabilmektedir.
Bu suçtan söz edebilmek için faile veya şüpheliye uyuşturucu özendirdiğine ilişkin suçun isnat edilebilir olması gerekmektedir.
Ergenlik çağında veya yetişkinlerin kimi zaman uhu ve yapıştırıcı maddeler kullanarak sosyal medyadan resimler paylaştığı görülür. “Bali” ismiyle tanınan ve uyuşturucu etkisi yaratan bu yasak maddenin kullanımında Yargıtay vermiş olduğu kararında uyuşturucu özendirme suçu değil 5898 sayılı uçucu maddelerin zararlarından insan sağlığının korunmasına dair kanun muhalefet suçuna göre değerlendirme yapılmak gerektiğine ilişkin karar vermiştir.
İlgili Makaleler :
20. Ceza Dairesi 2017/2023 E. , 2020/867 K.
“İçtihat Metni”
Mahkeme : ANTALYA 16. Asliye Ceza Mahkemesi
Suçlar : 1- Kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma 2- Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını özendirme
Hükümler : 1- Tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri (kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçu yönünden)Dosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :
A-) Sanık hakkında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan verilen tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin kanun yolu taleplerinin incelenmesinde;
Dairemizce de benimsenen Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 20/03/2012 tarihli ve 2011/785 esas ve 2012/101 karar sayılı kararında açıklandığı üzere; “kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma, kabul etme veya bulundurma” suçundan dolayı, TCK’nın 191. maddesinin 2. fıkrası gereğince verilen “tedavi ve/veya denetimli serbestlik tebdiri uygulanmasına” ilişkin kararların, sözü edilen fıkraya 6217 sayılı kanunla eklenen cümlenin yürürlüğe girdiği 14/04/2011 tarihinden önce ya da sonra verilip verilmediğine bakılmaksızın, temyiz değil itiraz kanun yoluna tabi olması nedeniyle, itirazla ilgili gerekli kararın yetkili ve görevli itiraz merciince verilmesi için, dosyanın incelenmeksizin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na İADESİNE,
B-) Sanık hakkında uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçundan verilen hükmün incelenmesinde;
İncelenen tüm dosya kapsamına göre; sanığın “facebook” isimli sosyal paylaşım sitesine koyduğu fotoğraf içeriklerinin özendirici nitelikte olduğunu kesin olarak kabul etmek olanaklı olmadığı gibi, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirme kastı ile hareket ederek sosyal paylaşım sitesinde yer verdiğine dair her türlü şüpheden uzak yeterli delil bulunmadığından unsurları oluşmayan suçtan beraati yerine, mahkumiyetine karar verilmesi;
Kanuna aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görüldüğünden hükmün BOZULMASINA, 27/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
10. Ceza Dairesi 2019/2071 E. , 2019/6933 K.
“İçtihat Metni”
Mahkeme : NAZİLLİ 2. Asliye Ceza Mahkemesi
Suç : Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını özendirme
Hüküm : Hükmün açıklanması suretiyle mahkûmiyetDosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Mahkemece yaşı 15’ten küçük olduğu gerekçesiyle sanık hakkında TCK’nın 31/2. maddesi uygulanmış ise de sanığın nüfus kaydına göre 21.09.1995 doğumlu olduğu ve suç tarihi itibarıyla 15 yaşını bitirdiği dikkate alınarak yapılan incelemede;
Her ne kadar sanığın, …’yı uçucu özelliği bulunan … isimli yapıştırıcıyı kullanmaya özendirdiği iddia ve kabul olunmuş ise de; 5898 sayılı Uçucu Maddelerin Zararlarından İnsan Sağlığının Korunmasına Dair Kanunun 1, 2/1 ve 3/1 maddeleri kapsamında değerlendirilmesi gereken bu yapıştırıcı maddenin 5237 sayılı TCK’nın 190/2. maddesinde tanımlanan “ uyuşturucu madde kullanılmasını alenen özendirme ” suçunun konusu olamayacağı gözetilmeden unsurları oluşmadığı gibi, eylemin sabit olduğuna ilişkin yeterli delil de bulunmayan atılı suçtan dolayı sanık hakkında beraat kararı verilmesi yerine, mahkûmiyet hükmü kurulması,
Yasaya aykırı, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, 01/11/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
10. Ceza Dairesi 2018/1933 E. , 2019/5603 K.
“İçtihat Metni”
Mahkeme : …. Ağır Ceza Mahkemesi
Karar Tarihi- Numarası : 18.12.2014 – 2014/92 esas ve 2014/134 karar
Suç : Uyuşturucu madde kullanılmasını alenen özendirme
Hüküm : MahkûmiyetDosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :
Dairemizin 2014/4199 esas numaralı dosyası ile birlikte incelenmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; sanığın işyerine gelenlere uyuşturucu madde temin etmekten ibaret fiilinin sadece TCK’nın 188. maddesinin 3. fıkrasında yer alan suçu oluşturduğu ve bu suçtan da birlikte incelenen Dairemizin 2014/4199 esasına kayıtlı aynı Mahkemenin 2011/15 esas; 2012/116 karar sayılı dosyası üzerinden “ uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan dolayı mahkûmiyet hükmü kurulduğu, kurulan hükmün Dairemizin 2014/4199 esas; 2019/5602 karar sayılı ilamı ile onandığı anlaşıldığından, sanığın, uyuşturucu madde sattığı kişileri ya da başkalarını uyuşturucu madde kullanmaya alenen özendirdiği konusunda yeterli deliller gösterilmediği gibi, salt diğer sanık…. ile işyerinde uyuşturucu madde kullanması şeklinde gerçekleşen eyleminin de TCK’nın 190/2. maddesi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmaması nedeniyle, ayrıca “ uyuşturucu madde kullanılmasını alenen özendirme ” suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, hakkında beraat yerine mahkûmiyet hükmü kurulması,
Yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA, 17/09/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.