Varis tedavisi öncelikle hastaya tanının konması ile başlar. Varis tedavisi dediğinizde öncelikle aklımıza altta yatan ve görünür varise neden olan damar yetmezlikleri gelir. Bacak bölgesinde görülen büyük toplardamar paketleri veya mavi-yeşil renkli damar genişlemeleri genelde venöz reflü/venöz yetmezlik bozukluğuyla birliktedir. İnce örümcek ağı tarzında kırmızı-mor damar belirginleşmeleri damar yetmezliğinden bağımsız olabilir. Bu nedenle öncelikle varislerin basit bir kozmetik sorun mu? yoksa altta yatan ciddi damar yetmezliklerin bir bulgusu mu? olduğu ayırt edilmelidir.
Varis tedavisinde unutulmaması gereken noktalardan biri de hastanın tedaviden beklentisidir. Hastaya varisin ne olduğu detaylı olarak anlatılmalı ve hastanın tedaviden ne bekledi iyi bilinmelidir. 70 yaşına erkek bir hastanın varis tedavisinden beklentisi ile 25 yaşında genç bir kadının beklentisi farklıdır, bu beklentilerin bilinmesi ve buna göre tedavinin planlanması gerekir.
Varis tedavisine başlamadan planlama gerekir. Bu planlamadan hastanın yaşı, hastanın cinsiyeti, varisin nedeni, ek hastalık varlığı ve hastanın beklentileri iyi belirlendikten sonra tedaviye başlanabilir.
Varis hastalığında altta yatan damar yetmezliği varsa öncelikle bu sorunu tedavi edilmesi gereklidir. Daha sonra ciltte kötü bir görüntü ve birtakım sıkıntılar yaratan görünür varislerin tedavisi yapılmalıdır.
Görünür varise neden olan damar toplardamar yetmezliklerinin yani venöz kaçağın tedavisi 100 yıldır bozuk damarın yok edilmesi yöntemine dayanmaktadır. 2000 li yılların başlarına kadar hemen tek tedavi seçeneği ameliyatlarken, günümüzde bu durum değişti. Ameliyatlar hala yapılmakla birlikte modern yaklaşımda artık yeri yoktur. Günümüzde ameliyatsız varis tedavisi yöntemleri mevcuttur. Varise neden olan büyük toplar damar yetmezlikleri tedavisinde iki modern yöntem vardır.
Bu yöntemler ısı ile yakma anlamına gelen termal ablasyon ve son 5 yıldır ülkemide de kullanılmaya başlayan biyolojik yapıştırıcılardır. Ameliyatsız varis tedavisi bu yöntemlerle yapılmaktadır.
İlk ameliyatsız varis tedavisi yöntemi LAZER le yakmadır. Plastik kateterlerle bozuk damarın içerisine girip LAZER veya RF (radyo frekans) enerjisiyle ısı üreterek damarın boydan boya yok edilmesi tekniğidir. RF sistemi daha yeni olmasına karşın bu her iki teknik hem yöntem olarak hem de başarı oranı olarak neredeyse birbirinin aynıdır. Termal yöntemlerde damarı içerden yakarken az veya çok damar çevresine de ısı kaçışı olur ve bu ciddi bir ağrı yaratacağından dolayı tümesans anestezi dediğimiz kasıktan başlayarak diz altına kadar damar etrafına uyuşturucu karıştırılmış bol miktarda sıvı enjeksiyonu gerektirmektedir. Tümesans anestezi dediğimiz bu yöntem hafif ağrılı ve uygulayan hekim açısından uygulaması çok kolay olmayabilir. Başarılı bir tümesans anestezi yapılmazsa hasta damarın içerden yakılması sırasında ciddi ağrı duyabilir. Cilde çok yakın seyreden damarlara termal ablasyon uygulanacaksa cildi yakmamak için azami özen gösterilmelidir. Lazer veya RF e bağlı cilt yanıkları kalıcı iz bırakabilir. Ultrasonografi deneyimi yüksek hekimlerin elinde ameliyatsız varis tedavisi için kullanılan termal ablasyonlar çok güvenli ve çok etkilidir. Termal ablasyon tedavisinden sonra hastaya birkaç günlük istirahat gerekebilir.
En son geliştirilen ameliyatsız varis tedavisi yöntemidir. N-Bütil Siyanoakeilat dediğimiz bir etken madde kullanılır. Son yıllarda ülkemizde ameliyatsız varis tedavisi için yaygın kullanılmaya başlayan yapıştırıcı yöntemi, termal ablasyonlara alternatif bir damar yok etme yöntemidir. Teknik olarak aynen termal ablasyonlarda olduğu bacak iç kesimi diz altı seviyeden bozuk damar içine girilerek yukarıya doğru plastik bir kateter gönderilir. Bu plastik kateter içerisinden damarı yapıştırarak kapatan madde enjekte edilir. Ameliyatsız varis tedavisindeki bu teknik hasta açısından son derece konforlu ve ağrısız bir yöntem olup istirahat gerektirmez. Biyolojik yapıştırıcıların etkinliği termal ablasyon yöntemlerine eşit olup bu oran %98 olarak kabul edilir. Damar yetmezliği tedavisinde kullanılacak biyolojik yapıştırıcıların dezavantajı; uygulayacak hekimin ultrasonografi deneyiminin çok fazla olması gerekir. Fakat bu yöntem deneyimli ellerde mucizevi sonuçlar yaratmaktadır. Genel olarak ameliyatsız varis tedavisi ameliyatlara göre çok daha başarılıdır.
Ameliyatsız varis tedavisi yöntemleri damar yetmezliğinde olduğu gibi görünür varislerde de cerrahinin yerini almıştır. Cidde gözüken varisleri üç gruba alırız.
1-Telenjiektazik varisler (örümcek ağı)
2-Retiküler varisler (çapı 2-3 mm yi geçmeyen yeşil renkli ciltten hafif kabarık varisler)
3-Trunkal varisler veya variköz venler (çapları 2-3 mm yi aşan ciltten belirgin kabarık varis pakeleridir)
Cilt yüzeyinde görülen varisler genellikle altta yatan damar yetmezliğine bağlı olarak gelişmekte birlikte, bazen örümcek ağa tarzı çok ince damarlar ile küçül yeşil retiküler yapılar damar yetmezliğinden bağımsız olarak da izlenebilir. Görünür varislerde sebep ne olursa olsun belli tedavi yaklaşımları vardır. Görünür varislerin tedavisinde Dünya’da kabul gören temel iki yöntem mevcuttur. Bu yöntemler köpük veya sıvı skleroterapiler ile yüzeyel lazer uygulamalardır. Görünür varislerin estetik tedavisinde son yıllarda yüze lazerler üzerinde çalışmalar yoğunlaştırılmış olmakla birlikte henüz köpük veya sıvı sklerozan yöntemlerinin yerini alabilmiş değildir. Yüzeysel lazer uygulamaları daha çok telenjiektazik tip veya örümcek ağa dediğimiz son derece ince kırmızı mor damarlarda etkilidir.
Köpük/sıvı sklerozan (lauromacrogol) son derece küçük iğnelerle damar içerisine etken ajanın sıvı veya köpek formunda enjeksiyonu kapsar. O vücut yüzeyinde özellikle bacaklarda görünür varislerin hala en etkili tedavi yöntemi sıvı veya kopuk skleroterapilerdir. Variste köpük/sıvı skleroterapi yapılırken etken maddenin damar duşuna kaçırılmaması gerekir, aksi durumda ciltte kalıcı renk değişiklikleri bırakabilir. Köpük/sıvı skleroterapi tedavilerinden sonra varisli cildin estetik bir görünüm kazanması için birkaç aylık bir periyod gereklidir.
Ameliyatsız varis tedavisinde, önce görünür varislere neden olan toplar damar yetmezliğinin tedavisi, daha sonra ise cilt yüzeyinde izlenen, genişlemiş, cidden kabarık kötü estetik görüntü oluşturan damarların tedavisi yapılmalıdır. Yetmezlik gösteren büyük toplar damarlar iyi kapatıldığı zaman bir daha açılmaz yok olurlar.
Yüzeyel lazer veya köpek tedavisi sonrası kapatılan cilt/cilt altındaki damarlar zaman içerisinde yok olur ve tekrarlamazlar. Fakat vücut zaman içerisinde yeni ince kılcal damarlar üretebilir. Nasıl ki cilt yüzeyinde gözüken damarlarımız hiç yoktan var olabildilerse, yaş ve düşen dirençle birlikte ilerleyen dönemlerde yeni kılcal varisler gelişebilir.
Varis Nasıl Tedavi Edilir Videolu Anlatım: