Vasiyetnameler kişilerin yaşadıkları esnada, ölümlerinden sonra istedikleri şeyleri yazılı olarak beyan etmeleri anlamına gelmektedir. Yazılı olmayan vasiyetnameler de vardır. Sadece sözlü olarak dile getirilen vasiyetnameler de içeriklerine göre veya şahit sayısına göre aynı yazılı vasiyetnameler gibi uygulanabilir. Yazılı veya sözlü vasiyetlerin kendi içerisinde birçok çeşidi ve gereklilikleri de vardır. Her yazılı olan belge vaziyet olarak kabul edilmeyebilir. Yazılı olan vasiyetlere, vasiyetname adı verilmektedir. Peki, vasiyetnamenin geçerliliği ve geçerlilik şartları nelerdir?
İçindekiler
Kişiler ölmeden önce, öldükten sonra istek ve arzularını belirten gerek sözlü gerek yazılı şekillerle vasiyet bırakabilirler. Özellikle mal varlığı fazla olan kişiler aile üyeleri arasında herhangi bir anlaşmazlık olmaması açısından sıklıkla vasiyetname hazırlamayı tercih ederler. Vasiyetnameler;
Kişiler sözlü olarak da vasiyet bırakabilirler. Ancak sözlü olarak vasiyet etme konusu ilerleyen süreçte gerekli tanıklarında olmasını gerektirmektedir.
Özellikle vasiler ile ilgili herhangi bir mal paylaşımı söz konusu ile sözlü vasiyet verilme esnasında vasiyet eden kişinin yanında birden fazla şahit bulunması gerekmektedir.
Kişiler ölmeden önce yazılı olarak vasiyetname vermek istiyorlarsa, yazılan metnin tamamen kendi el yazıları olması kanuni bir zorunluluktur. Bu zorunluluk sadece yazılı metin ile sınırlı değildir. Aynı zamanda vasiyetnamede yer alan tarih, isim yazısı ve imzanın da vasiyet eden kişiye ait olması gerekir.
Bu yol ile vasiyetname yazan kişilerin okur yazar olması ve hiç kimse tarafından yönlendirilmemiş olması gerekir. Yazılan vasiyetnameler, kişilerin ölümlerinden sonra geçerli olacağından dolayı yazıldığı ilk günkü gibi muhafaza edilmelidir. Kağıdın hiç bir yerinde yırtılma veya yıpranma olmamalıdır.
Kişiler yaşarken sözlü olarak vasiyetlerini bildirebilirler. Ancak sözlü vasiyet verdikten sonra ve kabul gördükten sonra yazılı bir vasiyetname verilmesi durumunda sözlü vasiyet geçersiz olarak kabul edilir. Sözlü vasiyet verirken, vasiyet veren kişinin yanında en az iki şahit bulunmalıdır. Aynı zamanda sözlü vasiyetler hakim huzurunda da yazılı olarak kayda alınır ve saklanabilir.
İki kişi şahitliğinde verilen sözlü vasiyetlerde bir kişiye yazının tamamı olacak şekilde yazdırmakta oldukça sık tercih edilen bir durumdur. Yazının tamamını vasiyet eden kişinin sözleri ile birebir olacak şekilde yazar, vasiyet eden kişiye, diğer şahide imzalatır. En son olarak da kendisi imzalayarak sözlü vasiyet şekillerinden birisini tamamlamış olur. Sözlü vasiyet genellikle okuma yazma bilmeyen kişilerin sıklıkla tercih ettiği bir yöntemdir.
Resmi vasiyetname noter huzurunda düzenlenir ve imza altına alır. Hazırlanma şekli bakımından sözlü vasiyetname yazmanın bir şekli ile benzerlik gösterir. Resmi vasiyetnameleri noterler, hakimler veya hak verilmiş memurlar düzenleyebilirler.
Resmi bir vekaletname düzenlemek için vasiyet edecek kişinin yanında en az iki şahit götürmesi gerekir. Bu şahitlerin akli dengelerinin yerinde olması, kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması, okur yazar olması ve vasiyet edecek kişinin soy ağacından olmaması gerekir.
Gerekli şartların sağlanmaması durumunda vasiyetname geçersiz sayılmaktadır. Vasiyetname noter, hakim veya yetkili memur tarafından vasiyet edecek kişinin sözlü beyanı ile birlikte yazılır. İmza altına alınmadan önce vasiyet eden kişiye okunur ve öncesinde sözlü olarak onay alınır.
Sözlü onay sonrasında tanıklarında onayı alınır ve imzalar atılır. Sonrasında vasiyeti yazan noter, hakim veya yetkili memur gerekli tarihleri atar ve belgeyi kayıt altına alır, bir nüshalarını da vasiyet eden kişilere ve tanıklara verir. Okuma yazma bilmeyen kişiler de bu yöntem ile güvenli bir şekilde vasiyetnamelerini yazdırabilirler.
Bilinenin aksine her birey istediği zaman vasiyet bırakamaz. Belirli şartlara ve gerekliliklere uyuyor olması gerekir. En önemli şartlardan bazıları 15 yaşını doldurmuş olmak ve akli dengesinin yerinde olmasıdır.
Ayırt etme yetisine sahip olmayan bireyler hiç bir yaşta vasiyet bırakamazlar. Vasiyet türlerine göre belirli şartlara uymak gerekir. Genel şartlara uymak vasiyet bırakmak için yeterli değildir. Bundan dolayı kişiler vasiyet bırakacakları türü seçtikten sonra mutlaka içeriklerini ve şartlarını iyice araştırmalı ve tüm gerekli bilgilere sahip olmalıdırlar.
Bazı nedenlerden dolayı vasiyetnameler iptal edilmek istenebilir. Kişi eğer hayattayken oluşturulan vasiyetlerinden vazgeçmek istiyorsa gerekli kurumlara başvurarak bu durumu kolayca sağlayabilir.
Ancak kişinin ölümünden sonra yakınları vasiyetin iptal edilmesini istiyorsa dava açılması gerekir. Davalar genellikle uzun sürer ve vasiyet hazırlandığı sırada kurallara uygun olmayan bir durumun olup olmadığı detaylı bir şekilde araştırılmaya başlanır.
Vasiyetlerin bir çok nedenden dolayı iptali talep edilebilir. Ancak genel olarak vasiyet eden kişinin vasiyetini oluşturduğu sırada akli dengesinin yerinde olmamasının öne sürülmesi en sık karşılaşılan nedenlerdendir.
Bir diğer nedenler olarak kişinin vasiyet verdiği sırada yanıltılması, tehdit edilmesi ve istediği dışında vasiyet vermesi durumunun söz konusu olduğu iddia edilebilir.
Vasiyetlerin iptali için dava sürecinin başlamış olması gerekir. Bu süreç oldukça uzun sürebilir. İncelemelerin detaylı bir şekilde yapılmasından dolayı süreçler uzun sürmektedir. Bu davalar belirli süreçlerle Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmektedir. İptal davalarını genellikle vasiyetname içeriklerinden memnun olmayan vasiler tarafından açılmaktadır.
