Veraset ilamı, bir diğer anlamı ile mirasçılık hakları belgesi anlamına gelir. Ölen kişinin, birinci derece mirasçıları tarafından düzenlenmesi zorunlu olan yasal bir belgedir. Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesi gereğince mirasçı olan kişiler bu belgeyi talep edebilirler. Mirasçılık belgesi noterliklerden ücreti karşılığında çıkarılabilir veya mahkemelere başvurularak belirli bir süre sonra çıkarılabilir.
İşlemlerin hızlı ilerlemesini isteyen kişiler genellikle noterlikten talep etme yoluna başvururlar. Veraset ilamını çıkarmamanın kendi başına bir cezası yoktur ancak veraset ilamından sonra emlak beyanı yapılması gerektiğinden dolayı bu işlemi yaptırmamış olmanın cezası vardır. Veraset işlemi çıkarmamanın cezası veraset intikal vergisi cezası olarak karşınıza çıkacaktır. Peki, veraset ilamı nedir?
İçindekiler
Veraset ilamı daha sık bilinen adı ile mirasçılık belgesi, belgede adı geçen kişilerin mirasçı olduğunu kanıtlayan nitelikteki belgelerdir. Kişilerin ölümünden sonra bu belgelerin belirli süre içerisinde çıkarılması ve eğer bir miras söz konusu ise hak sahiplerinin kim olduklarını belirlemeye ve haklarının neler olduğunu tespit etmeye yarayan önemli bir belgedir.
Herkes veraset ilamını talep ederek alamaz. Veraset ilamını almak için mirasçı olan kişinin ölmüş olması ve ölüm belgesinin çıkarılmış olması gerekir. Veraset ilamını da sadece birinci derece mirasçılar talep edebilir. Örneğin 3 çocuğu olan bir kişi vefat etmişse bu kişiler birinci derece mirasçıdır. Miras bırakılan 3 çocuktan herhangi birisi veraset ilamı talep ederek bu belgeyi çıkartabilir.
Mirasçı olan kişilerden birinin veya hepsinin evli olması durumlarında soy isimleri farklı ise durum değişmez aynı şekilde bu kişiler birinci derece mirasçı konumunda olmaya devam ederler. Ancak mirasçılardan herhangi birisi yasal olarak mirastan men edilmiş ise bu belgeyi talep edemez veya çıkartamaz. Yasal olarak mirastan men edilen kişinin miras hakkı diğer kardeşler arasında, başka kardeş yoksa ölen kişinin kardeşleri arasında, ölen kişinin kardeşleri de hayatta değilse kardeşlerinin çocukları arasında paylaştırılır.
Veraset ilamı almak için yapılan başvurularda bir dilekçe yazılması ve ilgili mahkemelere başvuru yapılması gerekir. Bir diğer seçenek olarak mirasçılardan herhangi birisi noterliklere başvuru yaparak veraset ilamı çıkartabilirler. Mahkemelere başvuru yapılarak talep edilen veraset ilamları kısa süre içinde verilmez ancak noterlikten talep edilmesi durumunda aynı gün içerisinde ücret karşılığında hemen verilebilir. Daha hızlı sonuç verdiğinden dolayı veraset ilamı çıkarmak isteyen kişiler noterlikleri daha çok tercih ederler.
Bazı durumlarda veraset ilamı iptali davası açılabilir. Ancak bu davada, davalı olan kişi ölen kişi olduğundan dolayı hasımsız olarak açılır. Veraset ilamındaki mirasçılara bölünen malların yanlış olduğunu düşünen veya bir usulsüzlük olduğundan şüphelenen mirasçılar tarafından açılır. Açılan davada tek bir mirasçının davalı konumunda olması söz konusu değildir, tüm mirasçılar davalı konumunda olur. Bu davanın ne kadar sürede sonuçlanacağı iptal nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Veraset ilamı yani mirasçılık belgesi alınırken özellikle yapılan yönlendirmelere çok dikkat etmek gerekir. Ücreti mukabilinde noterliklerden veraset ilamları hemen alınabilir ancak önemli olan sonrasındaki işlemlerinde doğru bir şekilde yapılmasıdır. Örneğin veraset ilamı aldıktan sonra, belgeyi alan kişinin veya kişilerin bağlı oldukları belediyeye giderek emlak beyanı yaptırması gerekir.
Bu emlak beyanını yaptırmayan kişiler belirli bir süre sonra ceza ödemek zorunda kalırlar. Zamanında ödenmeyen cezalar artarak yükselebilir. Bundan dolayı noterliklere başvuru yaptıktan ve belgeyi aldıktan sonra görevli kişinin yönlendirmelerini ciddiye almak ve bizzat uygulamak gerekir.
Veraset ilamlar için birinci derece mirasçıların başvuru yapması gerekir. Ancak bununla birlikte mirasçı olduğunu düşünen kişilerde başvuru yaparak belgeyi talep edebilirler. Buna bağlı olarak birinci derece mirasçılarla birlikte atanmış mirasçılarında belge talebi yapma hakkı doğar. Miras bırakan kişi vasiyetnamesinde herhangi bir kan bağı veya akrabalık bağı olmayan bir kişiye miras bırakmış ise bu kişi veya kişilerde veraset ilamı belgesini almak için talepte bulunurlar. Yapılan incelemeler sonrasında talep edilen kurumdan belge temin edilir.
Veraset ilamı talebini birinci derece mirasçılar veya vasiyetnameler ile atanan mirasçılar talep edebilir. Ancak bu belgeyi talep ederken miras bırakan kişi ile ilgili belgeler ve yakınlığınızı kanıtlar nitelikte belgeler sunmak gerekir.
Veraset ilamı talepler için gereken belgeler şunlardır;
Veraset ilamı talebi noterliklere yapılacak ise bu belgeler yeterlidir. Ancak ilgili mahkemelere yapılacak ise nüfus cüzdanı yerine nüfus cüzdanı fotokopisi istenir ve veraset ilamı talep dilekçesi yazılması gerekir. Aynı zamanda ilgili mahkemelere yapılacak olan taleplerde istenen belgeler sizden alınacağından dolayı verdiğiniz evrakların bir yedeğini başka işlemler için almanız gerekir.
Veraset ilamı için başvurulması gereken ilgili mahkeme sulh hukuk mahkemeleridir. Mahkemelerden veraset ilamı almak yaklaşık olarak bir hafta sürebilir. Bu işlem için mirasçının bizzat kendisinin talep edilen evrakları ve veraset ilamı talep dilekçesini sunması gerekir. Mirasçılar bu işlemi vekalet vermiş oldukları avukatları aracılı ile de yaptırabilirler. Bizzat talep edilmesi durumunda 300-400 lira arası bir ücret talep edilebilir.
Veraset ilamları için en sık tercih edilen yöntem noterliklerdir. En yakın noterliğe gidilerek talep edilen evraklar sunulur ve aynı gün içerisinde veraset ilamı yaklaşık olarak 200-300 lira karşılığında talep eden kişiye verilebilir. Aynı zamanda mahkemem başvurusu olmadığından dolayı veraset talep dilekçesi yazmaya gerek yoktur.