Zamanaşımının Kesilmesi , 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 103. maddesinde zamanaşımının kesilmesine neden olan hukuki işlemler sıralanmıştır. Borçlar Kanununun 133. maddesinde genel kesilme nedenleri sayıldığı halde, Türk Ticaret Kanununun 662. maddesinde genel kesilme nedenleri değişik şekilde hükme bağlanmıştır.
6183 Sayılı Kanunun 103. maddesinde düzenlenen Zamanaşımının Kesilmesi nedenleri aşağıdaki hallerde belirtildiği gibidir.
Kamu alacağının, alacaklı tahsil dairesinin yetkili memuruna makbuz karşılığında ödemesi olup, makbuzun düzenlendiği tarihte zamanaşımı kesilmiş olur. Zamanaşımı Kesilmesi Özel hukuk alanına giren alacalarda borçlunun ikrarı (borcu kabul etmesi) zamanaşımını keseceği kabul edildiği halde, 6183 Sayılı AATUHK’da buna yer verilmemiştir. Kamu alacakları yönünden borcun ve eklentilerinin tamamı veya bir kısmının ödenmesi ile zamanaşımı kesilmiş olur. Buna karşılık kambiyo hukukunda kısmi tediye zamanaşımını kesen sebeplerden değildir. (TTK. 662) Bu özel hüküm yönünden BK’nın 133. maddesinin 1. bendi uygulanamaz.”
Madde metninde geçen “haciz tatbiki” cümlesinden, uygulanan haczin, kesin haciz işlemi olduğunu belirtmek gerekir. (6183 SK. 64, 77 ve 79, 88 m.) Her haciz işlemi bir takip muamelesi sayılacağından, zamanaşımını kesen icrai işlemlerdendir.* Buna karşılık ihtiyati haciz ve teminatın haczi zamanaşımını kesmez.
6183 Sayılı Kanunun 54. maddesinde öngörülen zorla kovuşturma yolları ile, ister hacizli malın satılması suretiyle olsun, kamu idaresinin kısmen dahi olsa alacağını tahsil edince zamanaşımı kesilmiş olur.
Kamu alacağının vadesinde ödenmeyenlere muhtarlar ve tahsil dairesince ödeme emri tebliğ edilmekle zamanaşımı kesilir. (6183 SK. m. 55) Bunun gibi icra dairelerince borçluya iflas ödeme emrinin tebliği de zamanaşımını keser.
Borçlunun 6183 SK’nın 59. maddesinde açıklanan malları tahsıl dairesine yazılı veya sözlü beyan etmesi ya da 6183 SK’nın 61. maddesi gereğince sonradan edindiği mal veya gelirleri ile mal varlığında ortaya çıkan artışları tahsil dairesine bildirilmesi ile zamanaşımı kesilir.
Tahsil zamanaşımının süresi, bundan önceki ilk beş sırada yazılı işlemlerin kamu borçlusunun kefiline veya yabancı şahıs ve kurumların mümessillerine tatbik edilmesi halinde de kesilir. Kesilmenin hukuki sonuçları hem asıl borçlu hem de kefil veya mümessil için söz konusudur.
103. maddede geçen “bozma kararı” ibaresinin, idari yargının yeni yapılanması ve yeni yargılama usulü kurallarına göre; ilk derece yargı yerleri için “iptal”, “kısmen iptal”, üst derece yargı yerleri için de “bozma” şeklinde anlamak gerekir.”
Teminata bağlı alacaklarda tahsil zamanaşımının kesileceği ve teminatın kaldırılmasına kadar devam edecektir.”
Dava konusu idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması durumunda telafisi güç zararların oluşmasına neden olacaksa, idari yargı mercii cebri takip ve tahsil işleminin yürütmesinin durdurulmasına karar verecektir. Bu durdurma kararı tahsil zamanaşımı süresini kesecektir.
Başvurunun yazılı olarak yapılması zorunludur ve başvurunun kanıtı olarak yazının borçlu idareye ulaşması gerekmektedir.
Zamanaşımının Kesilmesi , 2035 Sayılı Kanunun 5. maddesiyle eklenen ve 31.12.2003 tarihinde geçerli olmak üzere 2.1.2004 tarihinde yürürlüğe giren 11. bent; kamu alacağının ödenmesi için 4811 Sayılı Vergi Barışı Kanunu gibi özel kanunlara göre başvurulmasının veya ödeme planına bağlanmasının tahsil zamanaşımı süresini keseceğini söylemektedir.”
Kaynak: Amme Alacaklarının Takip ve Tahsil Usulü (Mustafa Lütfi Tombaloğlu Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Üyesi)