Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.
Açıköğretim derslerinden Web Yayıncılığı Dersi 6. Ünite Özet için hazırlanan ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.
Bilişim teknolojilerindeki yoğun kullanım ve yığın bilgilerin çokluğu bu yönde yeni yapıların oluşmasına ve var olan yapıların gelişmesine sebep olmaktadır. Devlet kurumlarından özel kurumlara hatta kişilere kadar herkes verilerini elektronik ortama taşımaya ve organize şekilde kullanmaya başlamıştır. Normal şartlarda sadece işlem olarak kayda alınan bir veri daha önceki verilerle bir araya geldiğinde ilişkili tablolar meydana gelir. Bu tabloların veri tabanı altında birbirleriyle bağlantı kurarak bahsi geçen kayıtların organizasyonları yönetilir.
Tüm kurum ve kuruluşlar kendileri ile ilgili az ya da çok veriyi arşivlemek ve geriye dönük olarak sorgulamak zorundadır. Bazen de bu sorgulamalar ileriye dönük planlamalar için gerecektir. Bu noktada verilerin düzenli ve hatasız kayıt olarak altına alınmış olması gerekir. Kayıt altındaki verilerin iyi bir formatta depolanmış olması maalesef yeterli olmayacaktır. Bu depolama birimleri üzerinden analizlerin yapılması ve sorgulara cevap alınması beklenecektir. Bu doğrultuda depolama birimi olarak klasik dosya yönetim sistemlerinin tercih edilmesi bazı zorluklar meydana getirir.
Klasik dosya sistemlerinde;
Bu sakıncalar düşünüldüğünde büyük sistemler üzerinde klasik dosya yapıları kullanılamaz. Bunun yerine yeni bir dosya yapısından bahsetmek gerekir. Bu dosya yapısına “Veri tabanı” denir.
Tablolarla Çalışmak
Veri tabanı, klasik dosya sistemlerinin iyileştirilmiş bir hâli gibi düşünülebilir. Klasik dosya yapısında verilerin tutulduğu dosyalar veri tabanı sisteminde birer tabloya dönüşür. Bu tabloların tamamı da veri tabanını oluşturur.
Veri tabanındaki her karakter bir boyuta sahiptir. Bu yüzden karakterler kullanılırken depolama alanı gözetilmelidir.
Ms Access : Microsoft Access ya da Microsoft Office Access Microsoft’un ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. Microsoft Access Jet veri tabanı motorunu, grafiksel kullanıcı arayüzünü ve yazılım araçlarını aynı paketin içinde birleştirir. Özellikle is yerleri için çok faydalı olan MS Access, kişisel verilerin organize edilmesi içinde tercih edilmektedir.
Oracle: Oracle veri tabanının özellikleri şunlardır:
PostgreSQL: PostgreSQL’in özellikleri
MsSQL: SQL Server Management Studio aşağıdaki genel özellikleri içerir;
MySQL: Yüz milyondan fazla sistemde yüklü bulunan çoklu parçacıklı, çok kullanıcılı, hızlı ve güvenilir bir veri tabanıdır.
Veri tabanı oluşturulurken ihtiyaçlar çok iyi analiz edilmelidir. Veri tabanını oluşturacak olan tablolarda hangi verilerin hangi tipte tutulacağı özenle incelenmelidir. Tablolar oluşturulurken veri tekrarlarını ortadan kaldırmak ve tablolarda bos alan oluşturacak kolonlara mümkün olduğunca izin vermemek dikkat edilmesi gereken iki temel noktadır. Veri tabanının hangi verilerden oluşacağına karar verdikten sonra tabloların “normalizasyon” işlemi yapılmalıdır. Yani tablolar normal hale getirilmelidir. Normalizasyonun amacı en az alan kullanılarak en yüksek verimin elde edilmesidir.
Normalizasyon işlemi sonrasında tablolar oluşturulur ve tablolar arasındaki ilişkiler yaratılır.
Normalizasyon : Normalizasyon tekniği 3 aşamada sadeleştirme işlemidir. İlk asamaya başlamadan önce veri tabanına yazılacak bütün alanlar kâğıt üzerinde tasarlanır. Ayrıca başrol olacak olan veri için sayısal bir alanın belirlenmesinde yarar vardır. Normalizasyon işleminde ilk asama tekrarlanan verilerin belirlenmiş olan anahtar alan ile birlikte normal kayıtlardan ayrılma işlemidir. İkinci aşamada tablodaki verilerin anahtar alanla birebir bağlantılı olup olmadıklarına bakılır. Üçüncü¨ ve son aşamada ise tablodaki alanların-her bir satırdaki hücrelerin- diğer hücrelerle birebir ilişkisinin olup olmayacağına ve herhangi bir ilişkinin olmaması durumunda bos kalacak alanın olup olmayacağına bakılır.
Tablo Oluşturma : Tablo oluşturma aşamalarında tablo adı ve alan adlarının Türkçe karakter, boşluk ve sadece sayı içermemesi ve özel sembollerden oluşmaması gerekmektedir.
Veri Tipleri : Veri tabanında tablolar yapılandırılırken her alan için en uygun veri tipinin belirlenmesi gerekir. Özellikle çok fazla verinin tutulduğu veri tabanlarında performans kaybını azaltmak, veri tabanı ve yedeklerin kapladığı disk alanını en aza indirmek ve hatalı kayıtların önüne geçebilmek için veri tipleri dikkatli seçilmelidir.
Tam Sayılar : Bigint, int, smallint, tinyint, bit, decimal, numeric olarak isimlendirilir. Kesirli sayılar (gerçel sayılar) ise float, real olarak isimlendirilir. Para değerleri Money, smallmoney; tarih değerleri datetime, smalldatetime; yazı tipleri ise char, varchar, text olarak isimlendirilir. VARCHAR ile CHAR arasındaki fark; Her ikisinde de ayrılan maksimum alan kadar yazı girişi yapılabilir ancak VARCHAR ile belirtilen alan hafızada yazılan karakter sayısı kadar yer tutar, CHAR ile belirtilen alan ise ne kadar yazılırsa yazılsın, belirtilen alanın tamamını kullanmış olur.
Tablolar Arası İlişkiler : Tablolar arasında birincil ve yabancı anahtar ilişkileri kurulurken ilişki doğrusunun iki ucundaki değerlerin essiz olmasına ya da tekrar ediyor olmasına göre ilişkiler birebir ilişki, bireçok ilişki ve çokaçok ilişki olmak üzere üç grupta toplanır.
SQL nedir?: Veri tabanı kullanımlarında ortak bir dil mevcuttur. Bu dile “SQL (Structured Query language)” denir. Bu dil sadece veri tabanı işlemlerini içerir ve genel olarak aşağıdaki kurallara göre yazılır;
Tabloya Veri Girişi İşlemi : Bir tabloya veri girişi için Insert komutu kullanılır.
Tablodan Seçme İşlemi : Veri tabanlarının temel özelliği verilerin depolanması ve depolanmış verilerin istenilen özelliklere göre çağrılabilmesidir. Bu aşamada SQL dilinde Select komutuna ihtiyaç duyulmaktadır. Seçme komutları:
Tablo Verilerinde Değişiklik İşlemi (Update ve Delete):
PhpMyAdmin : PhpMyAdmin, PHP ile yazılmış açık kaynak kodlu bir araçtır. Başlıca kullanım amacı internet üzerinden MySQL veri tabanı yönetimidir. Veri tabanı oluşturma ve silme, tablo ekleme/değiştirme/silme, alan ekleme/değiştirme/silme, SQL sorguları çalıştırma, kullanıcıları, yetkileri ve alan anahtarlarını yönetme gibi işlevleri yapabilen ücretsiz bir yazılımdır.
PhpMyAdmin Kurulumu:
PhpMyAdmin Kullanımı:
phpMyAdmin’i açmak için herhangi bir web tarayıcısından adres çubuğuna http://localhost ya da http://127.0.0.1 girilerek kişisel bilgisayara kurulmuş olan sunucuya bağlanılır. Buradan phpMyAdmin klas.rü tıklanabileceği gibi adres çubuğuna bütün adres http://localhost/ phpMyAdmin ya da http://127.0.0.1/phpMyAdmin yazılarak da bağlanılabilir. Açılan sayfada yeni bir veri tabanı oluşturulmak istendiğinden Veri tabanı oluştur bölümüne veri tabanı adı ve karşılaştırma bölümünden karakter seti tercih edilir (Türkçe dil ve diğer dillerle genel olarak uyum içerisinde olan utf8igeneralici seçilebilir).
Bilişim teknolojilerindeki yoğun kullanım ve yığın bilgilerin çokluğu bu yönde yeni yapıların oluşmasına ve var olan yapıların gelişmesine sebep olmaktadır. Devlet kurumlarından özel kurumlara hatta kişilere kadar herkes verilerini elektronik ortama taşımaya ve organize şekilde kullanmaya başlamıştır. Normal şartlarda sadece işlem olarak kayda alınan bir veri daha önceki verilerle bir araya geldiğinde ilişkili tablolar meydana gelir. Bu tabloların veri tabanı altında birbirleriyle bağlantı kurarak bahsi geçen kayıtların organizasyonları yönetilir.
Tüm kurum ve kuruluşlar kendileri ile ilgili az ya da çok veriyi arşivlemek ve geriye dönük olarak sorgulamak zorundadır. Bazen de bu sorgulamalar ileriye dönük planlamalar için gerecektir. Bu noktada verilerin düzenli ve hatasız kayıt olarak altına alınmış olması gerekir. Kayıt altındaki verilerin iyi bir formatta depolanmış olması maalesef yeterli olmayacaktır. Bu depolama birimleri üzerinden analizlerin yapılması ve sorgulara cevap alınması beklenecektir. Bu doğrultuda depolama birimi olarak klasik dosya yönetim sistemlerinin tercih edilmesi bazı zorluklar meydana getirir.
Klasik dosya sistemlerinde;
Bu sakıncalar düşünüldüğünde büyük sistemler üzerinde klasik dosya yapıları kullanılamaz. Bunun yerine yeni bir dosya yapısından bahsetmek gerekir. Bu dosya yapısına “Veri tabanı” denir.
Tablolarla Çalışmak
Veri tabanı, klasik dosya sistemlerinin iyileştirilmiş bir hâli gibi düşünülebilir. Klasik dosya yapısında verilerin tutulduğu dosyalar veri tabanı sisteminde birer tabloya dönüşür. Bu tabloların tamamı da veri tabanını oluşturur.
Veri tabanındaki her karakter bir boyuta sahiptir. Bu yüzden karakterler kullanılırken depolama alanı gözetilmelidir.
Ms Access : Microsoft Access ya da Microsoft Office Access Microsoft’un ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. Microsoft Access Jet veri tabanı motorunu, grafiksel kullanıcı arayüzünü ve yazılım araçlarını aynı paketin içinde birleştirir. Özellikle is yerleri için çok faydalı olan MS Access, kişisel verilerin organize edilmesi içinde tercih edilmektedir.
Oracle: Oracle veri tabanının özellikleri şunlardır:
PostgreSQL: PostgreSQL’in özellikleri
MsSQL: SQL Server Management Studio aşağıdaki genel özellikleri içerir;
MySQL: Yüz milyondan fazla sistemde yüklü bulunan çoklu parçacıklı, çok kullanıcılı, hızlı ve güvenilir bir veri tabanıdır.
Veri tabanı oluşturulurken ihtiyaçlar çok iyi analiz edilmelidir. Veri tabanını oluşturacak olan tablolarda hangi verilerin hangi tipte tutulacağı özenle incelenmelidir. Tablolar oluşturulurken veri tekrarlarını ortadan kaldırmak ve tablolarda bos alan oluşturacak kolonlara mümkün olduğunca izin vermemek dikkat edilmesi gereken iki temel noktadır. Veri tabanının hangi verilerden oluşacağına karar verdikten sonra tabloların “normalizasyon” işlemi yapılmalıdır. Yani tablolar normal hale getirilmelidir. Normalizasyonun amacı en az alan kullanılarak en yüksek verimin elde edilmesidir.
Normalizasyon işlemi sonrasında tablolar oluşturulur ve tablolar arasındaki ilişkiler yaratılır.
Normalizasyon : Normalizasyon tekniği 3 aşamada sadeleştirme işlemidir. İlk asamaya başlamadan önce veri tabanına yazılacak bütün alanlar kâğıt üzerinde tasarlanır. Ayrıca başrol olacak olan veri için sayısal bir alanın belirlenmesinde yarar vardır. Normalizasyon işleminde ilk asama tekrarlanan verilerin belirlenmiş olan anahtar alan ile birlikte normal kayıtlardan ayrılma işlemidir. İkinci aşamada tablodaki verilerin anahtar alanla birebir bağlantılı olup olmadıklarına bakılır. Üçüncü¨ ve son aşamada ise tablodaki alanların-her bir satırdaki hücrelerin- diğer hücrelerle birebir ilişkisinin olup olmayacağına ve herhangi bir ilişkinin olmaması durumunda bos kalacak alanın olup olmayacağına bakılır.
Tablo Oluşturma : Tablo oluşturma aşamalarında tablo adı ve alan adlarının Türkçe karakter, boşluk ve sadece sayı içermemesi ve özel sembollerden oluşmaması gerekmektedir.
Veri Tipleri : Veri tabanında tablolar yapılandırılırken her alan için en uygun veri tipinin belirlenmesi gerekir. Özellikle çok fazla verinin tutulduğu veri tabanlarında performans kaybını azaltmak, veri tabanı ve yedeklerin kapladığı disk alanını en aza indirmek ve hatalı kayıtların önüne geçebilmek için veri tipleri dikkatli seçilmelidir.
Tam Sayılar : Bigint, int, smallint, tinyint, bit, decimal, numeric olarak isimlendirilir. Kesirli sayılar (gerçel sayılar) ise float, real olarak isimlendirilir. Para değerleri Money, smallmoney; tarih değerleri datetime, smalldatetime; yazı tipleri ise char, varchar, text olarak isimlendirilir. VARCHAR ile CHAR arasındaki fark; Her ikisinde de ayrılan maksimum alan kadar yazı girişi yapılabilir ancak VARCHAR ile belirtilen alan hafızada yazılan karakter sayısı kadar yer tutar, CHAR ile belirtilen alan ise ne kadar yazılırsa yazılsın, belirtilen alanın tamamını kullanmış olur.
Tablolar Arası İlişkiler : Tablolar arasında birincil ve yabancı anahtar ilişkileri kurulurken ilişki doğrusunun iki ucundaki değerlerin essiz olmasına ya da tekrar ediyor olmasına göre ilişkiler birebir ilişki, bireçok ilişki ve çokaçok ilişki olmak üzere üç grupta toplanır.
SQL nedir?: Veri tabanı kullanımlarında ortak bir dil mevcuttur. Bu dile “SQL (Structured Query language)” denir. Bu dil sadece veri tabanı işlemlerini içerir ve genel olarak aşağıdaki kurallara göre yazılır;
Tabloya Veri Girişi İşlemi : Bir tabloya veri girişi için Insert komutu kullanılır.
Tablodan Seçme İşlemi : Veri tabanlarının temel özelliği verilerin depolanması ve depolanmış verilerin istenilen özelliklere göre çağrılabilmesidir. Bu aşamada SQL dilinde Select komutuna ihtiyaç duyulmaktadır. Seçme komutları:
Tablo Verilerinde Değişiklik İşlemi (Update ve Delete):
PhpMyAdmin : PhpMyAdmin, PHP ile yazılmış açık kaynak kodlu bir araçtır. Başlıca kullanım amacı internet üzerinden MySQL veri tabanı yönetimidir. Veri tabanı oluşturma ve silme, tablo ekleme/değiştirme/silme, alan ekleme/değiştirme/silme, SQL sorguları çalıştırma, kullanıcıları, yetkileri ve alan anahtarlarını yönetme gibi işlevleri yapabilen ücretsiz bir yazılımdır.
PhpMyAdmin Kurulumu:
PhpMyAdmin Kullanımı:
phpMyAdmin’i açmak için herhangi bir web tarayıcısından adres çubuğuna http://localhost ya da http://127.0.0.1 girilerek kişisel bilgisayara kurulmuş olan sunucuya bağlanılır. Buradan phpMyAdmin klas.rü tıklanabileceği gibi adres çubuğuna bütün adres http://localhost/ phpMyAdmin ya da http://127.0.0.1/phpMyAdmin yazılarak da bağlanılabilir. Açılan sayfada yeni bir veri tabanı oluşturulmak istendiğinden Veri tabanı oluştur bölümüne veri tabanı adı ve karşılaştırma bölümünden karakter seti tercih edilir (Türkçe dil ve diğer dillerle genel olarak uyum içerisinde olan utf8igeneralici seçilebilir).