İlaçlar istenmeyen tepkimelerin oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle ilaçların kullanım şekli, dozu ve gerekliliği oldukça önemlidir. Yanlış ve gereksiz yere ilaç kullanılması insan sağlığına zarar verir.
İlaçların vücutta istenmeyen tepkimelere neden olmaması için ilacın doktor tarafından reçete edilmiş olmasına, ilacın dozajına, dozaj aralıklarına, uygulanma şekline, saklanma koşullarına dikkat etmek gerekir.
İçindekiler
Gereksiz veya reçetesiz ilaç alınmamalıdır. Hastalığın tanı ve tedavisi sadece uzman doktor tarafından yapılmalıdır. Doktor reçetesi dışında kişisel ilaç tedavilerine başvurulmamalıdır. Örneğin antibiyotiklerin gereksiz kullanımı mikropların direnç kazanmasına, yan etki görülmesine ve sağlık harcamalarının artmasına neden olur.
Doktor tarafından belirtilen dozajın altına ya da üstüne çıkılmamalıdır. Doktorun ilaç dozajını yaş, kilo, böbrek, karaciğer ve diğer sağlık durumlarını dikkate alarak belirlediği unutulmamalıdır. İlaç yazan doktora gebelik, emzirme durumu, alerji, kronik hastalıkların varlığı ve başka ilaçların kullanımı gibi özel durumlar hakkında mutlaka bilgi verilmelidir. Hasta, tedaviyi belirtilen süreden önce veya sonra sonlandırmamalı; ilaç kullanımına bağlı alerjik bir durum gelişmişse zaman kaybetmeden doktora başvurmalıdır.
İlacın vücutta etkili olabilmesi için vücutta yeterli seviyeye ulaşması gerekir. Bu nedenle dozaj aralığı önemlidir. Vücut sisteminde yeterli miktarda ilacın kalması için belirli saat aralıklarında kullanılması gerekir.
İlacın uygulanma şekli etki mekanizmasını değiştirebilir. İlaçlar vücuda belirtildiği şekilde alınmalıdır. İlaç, hekimin veya eczacının önerisi dışında farklı bir yolla (çiğnenerek, bölünerek veya suda çözülerek) kullanılmamalıdır. Unutmayınız ki her ilaç her kullanım şekline uygun üretilmemiştir. Hap formundaki ilaçlar suyla alınmalı, ilacın yanında alınan gıdalarla ve başka ilaçlarla etkileşeceği unutulmamalıdır. Bu etkileşimler ilacın yan etkilerini arttırabileceği gibi istenmeyen etkilere de yol açabilir. Bu problemlerden kaçınmak için alınan diğer ilaçlar hakkında doktora bilgi verilmeli, kullanılacak ilacın hangi besinlerle alınması veya alınmaması gerektiği hakkında doktordan bilgi istenmelidir.
Son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kullanılmamalı, ilaçlar kullanma talimatında belirtildiği şekilde saklanmalıdır. Uygun olmayan saklama koşullarında saklanan ilaçların kimyasal yapıları bozularak etkinliği kaybolabilir. İstenmeyen etkiler ortaya çıkabileceği gibi zehirlenmeler olabilir. Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalıdır. Ayrıca vitaminlerin de ilaç olduğu unutulmamalı doktor tarafından önerilmeyen vitaminler kullanılmamalıdır.
Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin de yan etkileri olabileceği göz önünde bulundurulmalı, bazı bitkisel ilaçların ve gıda takviyelerinin olumsuz yan etilerinin ölüme neden olabileceği unutulmamalıdır. İlaçların gereksiz kullanımındaki artış hastalara çeşitli zararlar vereceği gibi ülke ekonomisine de zarar vermektedir. Sağlık harcamaları ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genel olarak ülke ekonomilerinin büyük bir kısmını oluşturur. Bu nedenle ilaç kullanımının bilinçli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bilinçli yapılan ilaç kullanımı hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde ciddi tıbbi ve ekonomik sorunların oluşmasını engeller. Kullanılmayan ilaçlar büyük bir çevre sorunu oluşturmaktadır.
Evsel atıklarla birlikte atılan ilaçlar hava, su ve toprak yoluyla doğaya karışır. İlacın etken maddesinin özelliklerine göre doğadaki canlıları olumsuz etkiler. Ayrıca besin zinciriyle insan vücuduna girerek çeşitli hastalıklara yol açabilir. İlaçlar hiçbir şekilde doğaya atılmaması gereken maddeler olduğu için katı atık yöntemiyle toplanmalı, lisanslı şirketler tarafından özel araçlarla taşınmalı, standartlara göre paketlenmeli, etiketlenmeli ve imha edilmelidir. İlaçların yanlış ve gereksiz kullanımının insan sağlığına, ülke ekonomisine ve çevreye verdiği zararlar unutulmamalıdır. İlaç kullanımı bilinçli bir şekilde yapılmalıdır.