Değerli okuyucular;
Günümüzdeki Global ekonomik şartlar ve teknolojik yapılar ister istemez farklı oluşum ve yenilikleri zorunlu kılmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Ekonomik Yardımlar veya desteklerdir (HİBELER). Bu imkanları sağlayan çeşitli Kurum, Kuruluş ve Birlikler vardır. Biz bu yazımızda sadece İPA( Sivil Topluma Finans Sağlanması) dan bahsedeceğiz.
“Bilindiği üzere; Türkiye ile Avrupa Birliği arasında IPA çerçeve anlaşması 26/2- b Maddesi kapsamında mevcuttur. Bu anlaşmalar ile Proje destekli yatırımlarda %50 Karşılıksız Hibe ve KDV istisnası mevcuttur.(proje bedeli için süreli olarak Kdv istisna sertifika mutlaka alınmalıdır).
GELİR VERGİSİ KANUNU Madde No Geçici Madde 84(6456 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle eklenen geçici madde)
Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibeler, özel bir fon hesabında tutulur ve gelir olarak dikkate alınmaz. Söz konusu hibelerle gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmaz. Proje sonunda herhangi bir şekilde harcanmayan ve iade edilmeyen tutarın kalması hâlinde bu tutar gelir kaydedilir.
Şeklinde detaylı olarak anlatılmaktadır.
Ayrıca Motorlu taşıtlar için ise Sözleşme boyunca Ödenen MTV. Vergisini sözleşme vadesi dolduktan sonra mahsup yada iade yolu ile geri alınmaktadır.(Bunun için özelge alınmalıdır.)
Kanun ve sözleşmeler bu kadar açık iken maalesef burada üzülerek belirtilmeliyim ki tüm kurum ve kuruluşlar bu konuda gerekli tüm donanıma sahip olmasına rağmen Maliye Bakanlığı bu konuda oldukça geride kalmıştır. Muhasebe Sistemi Uygulamaları Genel Tebliğleri (MSUGT) yetersizdir. Bununla ilgili özelge, tebliğ ve genelgeler yetersizdir. İvedi olarak bunların güncellenmesinde fayda vardır.
Bunu iki örnekle açıklamaya çalışalım;.
1- XY Şirketi İPA çerçevesinde 1000,000 TL proje kabul edildi %50 Hibeli Proje tamamlandı. Özkaynaklarından Harcama ve Ödemeler yapıldı. Bu firmanın hibe karşılığı 31/12/20xx tarihinde xxxx banka hesabına 500,000 TL. ödeme geldi. Banka Borçlu iken HANGİ ALACAKLI HESABIN KULANILMASI GEREKTİĞİNE dair bir bilgi maalesef mevcut değildir. Burada Fon Hesabı en makul hesap olarak görünmekte ancak bu durum Fon hesabının ruhuna aykırıdır. Çünkü Fon hesabına aktarılan tutarlar beş yıl içinde boşaltılmalıdır.
2- İPA sözleşme çerçevesinde alınan araçlar beş yıl sözleşmeli oldukları için satılamaz. Bu süre zarfında ödenen MTV vergisi mahsup/İade şeklinde geri alınmaktadır. Ancak bunun için uygulama ve özelge bulunmamaktadır. (2015 Yılında tarafımca verilen özelgeye bu konuda bir emsal bulunmadığı için Bakanlıkça henüz cevap verilmemiştir.)
Bir başka sorun da alınan proje bedeli HİBE’ nin gelir mi yoksa fon mu olduğuna dairdir. Bunun için farklı uygulamalar ve görüşler mevcuttur.
Yukarıda belirtilen kanun maddesinde açıkça belirtildiği üzere; YURT DIŞI KARŞILIKSIZ PROJE BEDELİ HİBELER GELİR KALEMİ DEĞİL FON HESABIDIR. Bu hesabın elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir hesaba nakledilmesi veya çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi zıyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte işletmeden tahsilat durumu ile karşı karşıya kalınabilir..
Burada unutulmaması gereken çok önemli bir husus daha vardır. Yatırım teşvik hibesi ile alınan/yapılan proje /makine/demirbaş vs. Hibe kısmına tekabül eden tutar için kesinlikle amortisman ayırtılmaz.
Sonuç;
Günün teknolojik ve ekonomik koşullarına uygun olarak Maliye Bakanlığı ve diğer İlgili Birimler tekdüzen hesap planını daha esnek hale getirmelidir. Gerekirse tekdüzen hesap planlamasında izin alınmak şartı ile yeni şartlar için hesap açılışı yapmaya imkan vermelidir. Tebliğ,özelge,v.b mevzuatta güncellemeler yapmalıdır.