Yeni iş kalemlerine ait imalat tutarları için artırımlı ve ek fiyat farkı nasıl hesaplanır?
1) İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanması öngörülmeyen bir yapım işinde, sözleşme sürecinde gerek duyulması üzerine yaptırılan yeni iş kalemlerine ait imalat tutarları için Esaslar kapsamında artırımlı ve ek fiyat farkının nasıl hesaplanacağı, yeni iş kaleminin birim fiyatının ihale tarihindeki fiyatlar üzerinden hesaplanmadığı durumlarda temel endeksin ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks mi yoksa yeni birim fiyatın düzenlendiği aya ait endeks mi olması gerektiği hususuna ilişkin olarak:
Esasların 2 nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) 1/4/2022 tarihinden önce 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan ve 4735 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesinin yürürlüğe girdiği 15/4/2022 tarihi itibarıyla devam eden (kabulü/geçici kabulü onaylanmamış olan) sözleşmelerde;
a) 1/1/2022 ile 31/12/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için; ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunanlarda, sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkı tutarı bu Esaslara göre artırılır, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayanlar ile hüküm bulunmakla birlikte sadece girdilerin bir kısmı için fiyat farkı hesaplananlarda hesaplanmayan kısımlar için de bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanır…” hükmü,
Esasların 6 ncı maddesinde “(1) İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayan yapım işlerinde, 1/1/2022 – 31/12/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımları için fiyat farkı hesaplanmasında;
P n = olmak üzere,
F d = A n x D x (P n – 1) formülü kullanılır.
…
(4) Bu madde kapsamında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin formülde yer alan değişkenlerden;
a) F d : Artırımlı fiyat farkı tutarını,
b) D: 1/1/2022 – 31/12/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) 0,25; 1/1/2023 – 31/12/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) 0,15 sabit katsayısını,
…
e) P n : 1/1/2022 tarihinden sonra (bu tarih dâhil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan ilk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, birinci ve ikinci fıkralar kapsamındaki sözleşmeler için G o , G n sayıları ile ilgisine göre a 1 katsayısının da formüllere uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,
f) G o , G n : 4 üncü maddede tanımlanan temel endeks (o) ve güncel endeks (n)’e ilişkin olarak TÜİK tarafından aylık yayımlanan yurt içi üretici fiyat endeksi, 2003=100, CPA 2008 kısım, bölüm ve gruplarına göre tarihsel seri tablosunun “Yİ-ÜFE Genel” sütunundaki sayıyı,
…
ifade eder.” hükmü,
Esasların 7 nci maddesinin beşinci fıkrasında “Artırımlı fiyat farkı hesabına ilişkin olarak bu bölümde hüküm bulunmayan hallerde Fiyat Farkına İlişkin Esaslar uygulanır.” hükmü,
Esasların 8 inci maddesinde “(1) Yapım işlerinde ek fiyat farkının hesaplanmasında;
İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmayacağı düzenlenen sözleşmelerde:
P n = olmak üzere,
F e = A n x E x (P n – 1) formülü,
…
kullanılır.
(2) Ek fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin formülde yer alan değişkenlerden;
a) F e : Ek fiyat farkı tutarını,
b) E: Birinci fıkranın (a) bendindeki sözleşmeler için 0,56; (b) bendindeki sözleşmeler için 0,41; (c) bendindeki sözleşmeler için 0,33 sabit katsayısını,
c) A n : 1/1/2022 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan ilk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemleri ve ihzarat miktarlarının sözleşme birim fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı, anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı,
ç) P n : 1/1/2022 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan ilk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sözleşmeler için G o , G n sayılarının; (c) bendi kapsamdaki sözleşmeler için fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler, güncel endeksler ve akaryakıt bayi satış fiyatları ile a, b 1 , b 2 , b 3,1 , b 3,2 , b 4 , b 5 ve c katsayılarının ilgili formüllere uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını,
…
ifade eder.” hükmü bulunmaktadır.
Aynı Esasların 4 üncü maddesinde;
– Fiyat Farkına İlişkin Esaslar, yapım işi sözleşmeleri için 27/6/2013 tarihli ve 2013/5217 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar olarak,
– Artırımlı fiyat farkı hesabında temel endeks, ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait endeks olarak,
– Ek fiyat farkı hesabında temel endeks ise, 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde 2021 yılı Haziran ayına ait TÜİK tarafından yayımlanan ilgili endeks, 1/7/2021 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait TÜİK tarafından yayımlanan ilgili endeks olarak tanımlanmaktadır.
Öte yandan, Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların 6 ncı maddesinin sekizinci fıkrasında “Sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait fiyatı tespit edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyat, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (P n ) bölünerek iş kaleminin ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait birim fiyatı tespit edilir ve fiyat farkı hesabı bu fiyat esas alınarak yapılır.” hükmü bulunmaktadır.
Anılan mevzuat hükümlerinden, Esasların kapsamına giren sözleşmelerde 1/1/2022 ile 31/12/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için artırımlı fiyat farkı hesaplanacağı, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayan yapım işlerinde artırımlı fiyat farkının hesaplanmasında yurt içi üretici fiyat endeksindeki değişimin 1/1/2022 – 31/12/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) yüzde 25’inin (0,25x[P n -1]) , 1/1/2023 – 31/12/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) ise yüzde 15’inin (0,15x[P n -1]), temel endeks olarak da ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait endeksin esas alınacağı; artırımlı fiyat farkı hesabına ilişkin olarak Esaslarda hüküm bulunmayan hallerde yapım işleri için Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların uygulanacağı; bu doğrultuda ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanacağı öngörülen işlerde ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait fiyatı tespit edilemeyen yeni bir iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, fiyatın uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edileceği ve yeni birim fiyatın, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (P n ) bölünerek iş kaleminin ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait birim fiyatının tespit edilerek, fiyat farkı hesabının indirgenen fiyat esas alınarak yapılacağı anlaşılmaktadır.
Öte yandan Esasların kapsamına giren sözleşmelerde 1/1/2022 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için ek fiyat farkı da hesaplanacağı, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayan yapım işlerinde ek fiyat farkının hesaplanmasında yurt içi üretici fiyat endeksindeki değişimin yüzde 56’sının (0,56x[P n -1]), temel endeks olarak ise 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde 2021 yılı Haziran ayına ait TÜİK tarafından yayımlanan ilgili endeksin, 1/7/2021 ile 31/3/2022 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait TÜİK tarafından yayımlanan ilgili endeksin esas alınacağı anlaşılmaktadır.
Yeni iş kalemine ait birim fiyatın uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilmesi durumunda; bu sözleşmeler için Esaslar kapsamında artırımlı ve ek fiyat farkı hesaplandığından, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanması öngörülen sözleşmelerde olduğu gibi yeni iş kalemine ait birim fiyatın ihale tarihine indirgenip yeni iş kaleminin indirgenmiş fiyatı esas alınarak Esaslar kapsamında fiyat farkı hesaplanabileceği,
i) Artırımlı fiyat farkı bakımından;
– Esaslara göre 1/1/2022 – 31/12/2022 tarihleri arasında yurt içi üretici fiyat endeksindeki değişimin yüzde 25’i (0,25x[P n -1]) esas alınarak artırımlı fiyat farkı hesaplandığı dikkate alındığında, anılan tarih aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat ihale tarihine indirgenirken yeni birim fiyatın (1+0,25x[P n -1]) katsayısına bölünmesi,
– Esaslara göre 1/1/2023 – 31/12/2023 tarihleri arasında yurt içi üretici fiyat endeksindeki değişimin yüzde 15’i (0,15x[P n -1]) esas alınarak artırımlı fiyat farkı hesaplandığı dikkate alındığında, anılan tarih aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat ihale tarihine indirgenirken yeni birim fiyatın (1+0,15x[P n -1]) katsayısına bölünmesi,
– Yeni iş kalemine ilişkin artırımlı fiyat farkı hesabının indirgenmiş bu birim fiyat esas alınarak Esasların 6 ncı maddesine göre yapılması,
– Hesaplamada temel endeks olarak ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait endeksin esas alınması,
– Son olarak yeni iş kaleminin birim imalatı için ihale tarihine indirgenmiş yeni birim fiyat tutarına ilave olarak artırımlı fiyat farkı tutarının yukarıda aktarılan şekilde hesaplanarak ödenmesi gerektiği,
ii) Ek fiyat farkı bakımından ise;
– Esaslara göre 1/1/2022 – 31/3/2022 tarihleri arasında yurt içi üretici fiyat endeksindeki değişimin yüzde 56’sı (0,56x[P n -1]) esas alınarak ek fiyat farkı hesaplandığı dikkate alındığında, bu tarih aralığında hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyat ihale tarihine indirgenirken yeni birim fiyatın (1+0,56x[P n -1]) katsayısına bölünmesi,
– Esaslara göre 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde temel endekse esas olarak 2021 yılı Haziran ayına ait endeksler kullanıldığından yeni birim fiyatın ihale tarihi yerine 2021 yılı Haziran ayına indirgenmesi, 1/7/2021 tarihi ve sonrasında ihale edilen işlerde ise yeni birim fiyatın ihale tarihine indirgenmesi,
– Yeni iş kalemine ilişkin ek fiyat farkı hesabının indirgenmiş bu birim fiyat esas alınarak Esasların 8 inci maddesine göre yapılması,
– Hesaplamada temel endeks olarak 1/7/2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde 2021 yılı Haziran ayına ait endeks, 1/7/2021 tarihi ve sonrasında ihale edilen işlerde ise ihale tarihinin (son teklif verme tarihinin) içinde bulunduğu aya ait endeksin esas alınması,
– Bu şekilde hesaplanan ek fiyat farkı tutarının, yeni iş kaleminin birim imalatı için (i) bendine göre indirgenmiş yeni birim fiyat ve artırımlı fiyat farkı ile beraber ödenmesi gerektiği,