Anayasamızın 50. maddesinde ‘’Dinlenmek, çalışanların hakkıdır”. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.’ denilerek çalışanların dinlenme hakkı anayasal güvenceye alınmıştır. Yıllık ücretli izin nasıl hesaplanır sorusundan önce işçilerin yıllık ücretli izin hak ve sürelerini belirtmekte fayda görmekteyiz.
Yıllık izin bir haktır. Ayrıca kanunla korunan; işveren tarafından el konulması veya işçi tarafından bu haktan vazgeçilmesi, paraya çevrilmesi mümkün olmayan bir tür izin niteliği taşır. Buna aykırı olarak konulan sözleşme hükümleri geçersiz nitelik taşır.
İş ilişkisi devam ettiği aşamada ve henüz izin kullanılmayan dönemde yıllık izin ücreti altında yapılan ödemeler avans niteliğindedir. İş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan izin süreleri için son ücretten hesaplama yapılır ve çalışırken izin ücreti altında yapılan ödemeler de (avans olarak) mahsup edilebilir.
İlki; eğer işçinin bir takvim yılı içerisinde 11 ayı (330 gün) aşan çalışması var ise yalnızca o yıl yıllık izne hak kazanır. Yargıtay 11 ay kriterini son dönemde 9 ayı aşan çalışma olarak dikkate almaktadır.
Diğeri ise her yıl çalışma dönemi olarak belirlenen dönem dışında çalışma söz konusu ise o yıl ile kısıtlı çalışma süresi yıllık izin ücreti hesabında dikkate alınır.
Yazımızda detaylıca açıkladık. Yıllık izin belli bir işyerinde belli bir süre çalışan işçinin hak kazanacağı izin süreleridir. İşçilerin çalıştığı süre boyunca yaşadığı yorgunluk ve yıpranmayı önlemeyi amaçlayan yıllık izin düzenlemesi için ilk şart en az 1 yıl çalışmaktır.
Yıllık izin süreleri işçinin çalıştığı süreye ve işçinin yaşına göre değişiklikler gösterir. Bu nedenle her işçi çalıştığı süre ve yaşına göre yıllık izin süresini hesaplamalıdır.
Dilerseniz yukarıdaki hesaplama aracımızı kullanabilir veya hesaplama işlemini kendiniz yapabilirsiniz. Genel olarak bahsetmek gerekirse,
İş Kanunu m.57’ye göre “İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir” denilmiştir.
İşçilerin birikmiş izinlerini toplu kullanması halinde peşin ödeme sorunu ortaya çıkabilir.
Örneğin birikmiş 250 gün izni olan işçinin bu iznini toplu kullanması halinde ücretin tamamının peşin ödenmesi beklenmemelidir. İlk olarak izne çıktığı gün ile takip eden ücret ödeme günü arasındaki süre izin ücreti ödenir, sonrası için her bir aylık ödeme gününde ücretlerin ödenmesine devam olunur.
İşçinin yıllık izin ücreti temel ücret üzerinden hesaplanır. Fazla çalışma, prim, ikramiye, sosyal yardımlar vb. ödemeler tatil ücretlerinin belirlenmesinde göz önünde tutulmaz.
Konu izin olunca, gün sayısı az olunca her saat kıymetli oluyor. Hele ki yolda geçirilen zaman tamamen boşa geçen bir zaman olduğu için haliyle yıllık iznin içinde yer alması çok da sempatik olmuyor. Bu konuda da güzel haberler bizden yana. Çalışan yıllık iznini, iş yerinin olduğu şehirden başka bir yerde geçirecekse ve eğer buna dair bir ispatı varsa gidiş – dönüş yolda geçirilecek zaman hesaplanır ve toplam 4 güne kadar izin verilebilir. Burada tüm oklar yine aynı şeyi gösteriyor; iş vereniniz ile gireceğiniz diyalog ne kadar yapıcı olursa, sonuç da bir o kadar güzel olur. Kanunlar işçiyi ve haklarını korur; işverenlerle kurulan doğru iletişim de bu hakları besler diyebiliriz.
Bu konun hakkında benzer makalelerimiz için tıklayın