İçindekiler
Kavramları ifade eden farklı sözcüklere zıt anlamlı sözcükler denir.
Şiirlerinde yeni konuları eski yöntemlerle işlemiştir.
Eleştirmenin işi sanatçıyı övmek ya da eleştirmek değildir.
İyi bir romancı, anlattığı karakterleri kötü bir şekilde tasvir etmeyi hayal edemez.
Yukarıdaki cümlelerde renkli olarak yazılan kelimeler anlam olarak birbiriyle çelişen zıt anlamlı kelimelerdir.
Not: kelimelerin negatif yerleşimi zıt anlamına gelmez.
“Bebek güler” cümlesi olumludur.
Bu cümlenin olumsuz şeklidir. “Çocuk gülmüyor.” Başka bir deyişle, gülmekten bahsetmek ve gülmemek birbirinin zıttı değildir. Gülmek kelimesinin olumsuzu “gülme”, zıt anlamı ise “ağlamak”tır.
Sözcüklerin karşıtlık oluşturabilmeleri, anlamlarının (bağlam) örtüşmesine bağlıdır.
Her kelimenin zıt anlamlısı yoktur.
* Emin adımlarla perona doğru yürüdü.
* Kısa sürede umduğundan daha fazla ün kazandı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “zıt” sözcükler bir arada kullanılmaz?
a) Büyük insanların en önemli yönü, küçük işleri hassasiyetle yapacak sabra sahip olmalarıdır.
b) Bir şeyin yanlış olduğunu bilmek, gerçeği bilmeye yönelik bir adımdır.
c) İyi ve güzel olan her şey, kötüyü ve çirkini ortadan kaldırmaya yönelik bir adımdır.
d) Hayat inişli çıkışlı olabilir ve önemli olan başarıdan vazgeçmeden devam etmektir.
e) İnsanların senin hakkında ne düşündüğünü umursamazsan mutlu olabilirsin.
Cevap: E.
Soruyu çözümle karşılaştırın:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler kullanılmamıştır?
a) Acı soğuğun ardından gelen sıcak herkesi sevindirdi.
b) Merdiven inip çıkarken zorlandım.
c) Evimize her zaman çok sayıda insan gelip gidiyor.
d) Davete katılıp katılmamaya karar veremiyorum.
e) Temiz kirli demedi ve tüm tahtaları makineye attı.
A’da soğuk sıcak, B’de yukarı ve aşağı, C’de gelen ve giden, E’de temiz kirli kelimeleri zıt anlamlıdır. (d) şıkkında kullanılan “katılıyorum-katılmıyorum” kelimeleri zıt anlamlı değildir. Katılmıyorum kelimesi, katılıyorum kelimesinin olumsuzlanmasıdır.
Not: Zıt anlamlılar sıfatlarda ve fiillerde daha yaygındır:
Sağ-yanlış, iyi-kötü, eski-yeni, eski-genç, uzun-kısa, aşağı bakan, gülen-ağlayan, yukarı çıkan vb.
Uyarı: Kelimenin olumsuz hali karşıtı değildir.
Örneğin “üzülmek”in zıttı “üzülmek değil” “mutlu olmaktır”.
Soru örneği 1
“Bu iki ülke arasındaki ilişkiler bir süre sonra bozuldu.” Cümlede ‘zaman’ yerine aşağıdakilerden hangisi kullanılırsa cümle arkaik anlamına göre zıt anlamlı olur?
a) gevşeme b) genişleme
c) entegrasyon d) yakınsama
e) yumuşatma
Çözüm:
Bu cümledeki yan tümcenin zıt anlamlı olabilmesi için E harfinde zıt anlamlı olan “gerginlik” kelimesinin yerine “yumuşama” kelimesinin gelmesi gerekir.
Cevap E’dir.
Soru örneği 2
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcük yoktur?
a) Çok sattı ama az kar etti.
B) Sonunda aradığı kitabı buldu.
c) Çocuk önce ödevini yaptı, sonra top oynadı.
d) İzciler kısa sürede uzun yol aldı.
(1992-FL)
Çözüm:
A’da “çok” ve “az”
C’de “önce” ve “sonra”
D’deki “uzun” ve “kısa” kelimeleri zıttır.
B’nin zıt anlamlısı yoktur.
Cevap b’dir.
“Arap Edebiyatının Sembolizmi”
[wpcin-random-posts]