Alkollü araç kullanma sonucu yaşanan trafik kazalarında, her yıl maddi ve manevi birçok zarar oluşmakta, can kayıpları yaşanmaktadır. Alkollü araç kullanımının önlenmesi, oluşabilecek can kayıplarının engellenmesi, maddi ve manevi zararların önüne geçilmesi için, alkollü araç kullanmanın sınırı yasalarla düzenlenmiştir. Yasalara göre ticari araç sürücüleri ve kamu hizmetini ifa eden araç sürücülerinin alkollü araç kullanmaları yasaklanmıştır.
Hususi araç sürücülerinin yasal alkollü araç kullanma sınırı 0.50 promil olarak belirlenmiştir. Yasalara aykırı davranışlarda bulunan araç sürücülerine, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 48/5 maddesince cezai yaptırım uygulanır. Bu yönde uygulanan para cezaları her yıl kanunla belirlenir.
İçindekiler
Yasa koyucu alkollü araç kullanma cezası olarak, birinci seferde araç sürücülerinin sürücü belgelerine 6 ay süre ile el konulacağını belirtmiş, ayrıca para cezası öngörmüştür. Alkollü araç kullanma cezası 2023 güncellemeleri ile 4.064 TL olarak belirtilmiştir.
Ceza öngörülen araç sürücüsü, uygulanan para cezasını 15 günlük süre içerisinde ödeme yapması durumunda, %25 oranında indirim uygulanır. Alkollü araç kullanma suçunu işleyen sürücünün sürücü belgesine de, 20 puan ceza uygulaması gerçekleştirilir.
Kanun koyucu diğer trafik suçlarından farklı olarak, alkollü araç kullanma cezası öngörülen durumlarda farklı bir uygulamaya gitmiştir. Alkollü araç kullanma suçunu işleyen araç sürücülerine tekerrüründe ceza artırımı öngörülür.
2. kez alkol sınırını geçen araç sürücüsü, 5.096 TL para cezasına çarptırılır ve ayrıca ehliyetine 2 yıl süreyle el konulur. Birinci defa da olduğu gibi, araç sürücüsü cezası ödemesini 15 günlük süre içerisinde gerçekleştirirse, %25 indirimden faydalanır.
Kanun koyucu ikinci defa alkollü araç kullanma suçunu işleyen araç sürücüsü için, sürücü belgesine uygulanan ceza puanı açısından herhangi bir artış öngörmemiş olup, 20 puan uygulamasını aynen kabul etmiştir.
3. kez alkollü araç kullanma suçunu işleyen araç sürücüsü için, ceza puanı açısından herhangi bir artış uygulanmaz. Araç sürücüsü alkollü araç kullanıldığının tespiti durumunda, her defasında 20 ceza puanı ile cezalandırılır.
Ancak yasalar gereği alkollü araç kullanma suçunun tekerrüründe para cezası ve sürücü belgesine el koyma işleminde artışlar görülür. 3. kez alkollü araç kullandığı tespit edilen araç sürücüsü için, 8.190 TL güncel para cezası uygulanır ve 5 yıl süre ile sürücü belgesine el konulma işlemi gerçekleştirilir. 3. kez alkollü araç kullanan sürücüye, 6 aydan fazla olabilecek şekilde hafif hapis cezası da öngörülebilir.
Alkollü araç sürücüsünün tespiti için alkolmetre kullanılır. Uygulama esnasında araç sürücüsü alkolmetreye üflemeyi reddedebilir. Ancak bu durum cezai müeyyide uygulanamayacağı anlamına gelmez. Kanun koyucu alkolmetreye üflemekten imtina eden araç sürücülerinin, 2 yıl süreyle sürücü belgesine el konulacağını belirtmiştir. Ayrıca alkolmetreye üflemekten imtina eden araç sürücüsü, güncel olarak 9.869 TL para cezası ile cezalandırılır.
Yasalar gereği alkollü araç kullanma suç sayılmış ve bu suç işleyenler için cezai müeyyideler öngörülmüştür. Alkollü araç kullanmanın ceza affı ancak yasal düzenlemelerle gerçekleşebilir.
Siyasi otorite belirli dönemlerde idari yaptırım cezalarını affetmektedir. Bu durum uygulanan para cezaları açısından uygulama alanı bulabilir. Ancak el konulan sürücü belgelerinin iadesi işlemini kapsamaz. Bu durum yasal düzenleme ile her zaman mümkündür. Ancak uygulamada buna ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Yasal süresi içerisinde ilgili mahkemeye yapılan itirazlarda, araç sürücüsünün alkolsüz olduğunun tespit edilmiş olması, mahkemece kabul edilebilir bir durumun ortaya konulmuş olması durumlarında, bu türden cezaların affı da mümkündür.
Diğer tüm suçlarda olduğu gibi, alkolü araç kullanma için öngörülen cezaya da itirazda bulunulabilir. İtirazlar 15 günlük süre içerisinde sulh ceza mahkemesine yapılır. Araç sürücüsü alkol seviyesinin belirlenen sınırın altında olduğunu veya alkolsüz olduğunu ileri sürerek itiraz başvurusunda bulunabilir.
Ayrıca uygulamada kullanılan alkolmetrenin yanlış ölçüm yaptığını da ileri sürebilir. Bu gibi durumların sair belgelerle ispatlanması gereklidir. Alkolmetrelerin her altı aylık dönemlerde bakımlarının yapılması gerekir.
Alkolmetrenin periyodik bakımlarının yapılmamış olması durumlarında, mahkeme itirazda bulunanın dilekçesini yerinde bularak lehte karar verebilir. Bu gibi durumlarda ceza ödenmez ve ödenmişse ödenen miktarın iadesi talep edilir.
Araç sürücüsünün alkollü olduğunun tespit edilebilmesi için, araçla seyir halinde bulunması gerekir. Araç sürücüsü park halinde aracında alkollü olarak tespit edilmesi durumunda, cezai müeyyide uygulanamaz ve alkolmetreye üflemesi için zorlanamaz.
Bu yönde itirazları da mahkeme tarafından değerlendirilerek, itirazın yerinde görülmesi durumunda ceza iptaline karar verilir. Alkollü araç kullanma suçunda idarenin hatalı uygulamalarına karşı, idare mahkemesine de başvurulabilir. Bunun için yasal başvuru süresi 60 gün olarak belirtilmiştir.
İlk defa alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücüsünün, 5 yıl süre ile tekrardan aynı suç işlememesi gerekir. Aksi durumlarda para cezaları ve sürücü belgesine el koyma sürelerinde artış meydana gelir.
Ehliyetine el konulan araç sürücüsü ya öngörülen süreyi bekleyerek ehliyetini tekrar geri almalı, ya da itiraz sonucu lehte mahkeme kararı ortaya koymalıdır. Sürücünün ehliyeti süresi içerisinde, uygulamayı gerçekleştiren trafik biriminde muhafaza edilir.
Ayrıca birim kayıtlarına şerh oluşturulur. Bu sayede sürücü ehliyeti olmasa dahi araç kullandığı tespit edilmesi durumunda, öngörülen cezai müeyyideler uygulanır. Gerek ceza süresi sonunda, gerekse mahkeme kararına dayandırılarak ehliyet geri alım işlemleri, ilgili trafik biriminden gerçekleştirilir.
Sürücüye alkollü araç kullanmadan cezasının uygulanabilmesi için, yasal alkol sınırlarının aşılmış olması gerekir. Hususi araç sürücüleri için 0.20 promil, bunun dışında kalan araç sürücüleri için 0.50 promil alkol seviyesi yasal sınır olarak öngörülmüştür.
Araç sürücüsünün kanda bulunan alkol oranı, promil hesaplamasında esas alınır. Araç sürücüsünün alkolmetreye üflemekten imtina etmesi veya yaralı olması gibi nedenlerle üfleme işlemini gerçekleştirememesi gibi durumlarda, kandan alkol miktarı ölçümleri gerçekleştirilebilir. 0.50 promil alkolü araç sürücüsünden 100 mililitre kanında, 50 miligram alkol olduğu varsayılır. Kandaki bulunan alkolün hacim olarak değerlendirilmesinde, 0.50 promil alkol, kanda %0.025 orana sahiptir.
Kanun koyucu alkollü araç kullanma suçunda alt sınırı belirlerken, idari yaptırımlar öngörmüştür. Bunun yanında üst sınır olarak da 1.00 promil alkol seviyesi üst sınır olarak belirtilir.
Araç sürücüsünün alkol üst sınırını geçmiş olması, Türk Ceza Kanunu açısından da suç sayılmış ve bu suçu işleyen araç sürücülerine, Trafik Güvenliğini Tehlikeye Düşürme suçundan da cezalar öngörülmüştür. Bu suçtan ceza mahkemesinde yargılanan araç sürücüsü, aynı zamanda suçunun karşılığı olan alkollü araç kullanmak suçundan da ayrıca cezalandırılır.
Sürücü belgesi kurslarını başarılı bir şekilde tamamlayan ve yapılan sınavlarda başarılı gösteren kişiler, 2 yıl süreyle stajyer sürücü belgesine sahip olurlar. Bu süreyi olumlu sonuçlandıran kişiler, standart sürücü belgesine sahip olurlar.
Kanun koyucu stajyer ehliyet sahiplerine yönelik, alkollü araç kullanmanın sınırı olarak 0.20 promil yasal sınır kabul edilmiştir. Yasal sınırı geçen stajyer araç sürücülerinin ehliyetlerine süresiz el konulur ve ayrıca suçunun karşılığı idari para cezası uygulaması gerçekleştirilir.
Birçok ülkede alkollü araç kullanımı suç sayılmış ve karşılığında cezai müeyyideler öngörülmüştür. Türkiye Cumhuriyeti yasalarında da alkolü araç kullanımı suç sayılmış, idari ve adli cezalar öngörülmüştür.
Alkollü araç kullanma suçunu işleyen araç sürücüleri;
Gibi bir takım cezalarla karşılaşabilirler. Bazen uygulamalarda yaşanan maddi hatlar, haksız bir fiil nedeniyle araç sürücülerinin ceza almasına da neden olabilir. Bu gibi durumlarda yasal süresi içerisinde yapılmayan cezaların kesinleşmesi söz konusudur.
Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık bürosu olarak maddi gerçeğin ortaya çıkartılması, adil yargılama sürecinin sağlıklı yürütülmesi ve hukuka aykırı durumların tespitinde araç sürücülerinin yanında yer almaktayız. Hukuka aykırı uygulamalara maruz kalan araç sürücüleri, Web uygulamamız üzerinden başvurularını gerçekleştirerek hukuki yardım başvurusunda bulunabilirler.