Arabuluculuk süreci tarafların uyuşmazlık yaşadıkları konulara dair üçüncü kişi (arabulucu) önünde görüşme yaparak uyuşmazlıklarını çözmeye çalışması şeklinde işler. Sürecin başlaması, devam etmesi ve sonuçlanması gibi aşamalar tarafların iradesine bağlıdır. Ancak zorunlu arabuluculukta tarafların dava açmadan önce arabulucu eşliğinde görüşme yapmaları zorunlu hale getirilmiştir.
İçindekiler
Özel hukuk anlaşmazlıklarında arabuluculuk yönteminin tercih edilerek uygulanmaya başlanmasından tarafların uzlaşmaya varmasına kadar geçen süreç arabuluculuk süreci olarak ifade edilir. Sürecin uygulanmasında arabulucu hakem olarak görev alır.
Arabuluculuk süreci ne zaman başlar? Arabuluculuk sürecinin başlaması için başvurunun yapılması ve tarafların tamamının bu yöntemi denemeyi kabul etmeleri gerekir. Arabuluculuk yöntemini kabul ettikleri ise yapılan sözleşmeyle resmi hale getirilir. Sözleşmenin imzalanması sürecin resmen başladığının kanıtı olur. Arabuluculuk sürecinin doğru şekilde işlemesi için gerekli aşamaların tamamlanması gerekir.
Bu aşamalar;
Arabulucu görüşmesi gerçekleştiren tarafların anlaşmayı kabul ettikten sonra imzalamaları ve uygulamalar sürecin tamamlanmasını sağlar. Bunun dışında taraflar hukuki konuda uzlaşma sağlayamaz ve anlaşma yapılamazsa da arabuluculuk sürecinin sonuna gelinmiş olur. Bu aşamadan sonra taraflar isterlerse sorunlarını dava açarak çözmeye çalışırlar.
Arabuluculuk sürecinde ilk aşama başvuru aşamasıdır. Başvurunun gerçekleşmesi tarafların dava açmaya gerek görmeden uzlaşma niyetiyle arabuluculuğu tercih etmesiyle gerçekleşir. İhtiyati arabuluculuk adını alan bu yöntemde görüşmeler üzerine anlaşan taraflar adliyede bulunan arabuluculuk bürolarına veya adliye dışındaki bürolara giderek başvuruda bulunurlar. Başvurunun ardından taraflar arabulucu seçimini gerçekleştirirler. Seçimin gerçekleşmesi ile ihtiyari arabuluculuk süreci işlemeye başlar.
İş ve ticari davalarının bazılarında arabuluculuğun gerçekleşmesi için dava şartı bulunur. Bu durumlarda uyuşmazlık yaşayan kişilerin birbirlerine karşı dava açmadan önce arabulucuya gitme zorunlulukları vardır.
Bu nedenle taraflar zorunlu olarak arabulucuyla görüşür ve görüşmenin yapılması için yine tarafların başvuruda bulunmaları gerekir. Başvurunun ve arabulucunun belirlenmesinin ardından zorunlu olan iş davalarında arabuluculuk süreci işlemeye başlar.
Mahkemede görülen iş ve ticari davalarında hakim tarafından uyuşmazlığı yaşayan taraflara arabulucu görüşmeleri yapmaları önerilir. Bu durumda taraflar mahkemenin atadığı arabulucuyla görüşmeyi kabul ederler ve görüşmelerin başlaması da süreci başlatır.
Arabuluculuk süreci başvuru işlemi ve arabulucunun seçiminin ardından davet aşamasına geçilir. Başvuruyu bir taraf yapmışsa arabulucu olan kişi diğer tarafları telefon, email veya mektup gibi yöntemleri kullanarak arabulucu görüşmelerine davet eder.
Arabulucudan davet telefonu veya mektubunu alan tarafların aldıkları davete cevap vermeleri için 30 günleri vardır. Bu süre boyunca davet için herhangi bir yanıt vermeyen kişilerin görüşmeyi kabul etmedikleri anlaşılır. Bu aşamadan sonra uzlaşma isteyen tarafın dava açma hakkı doğar.
Kira, mesai ücreti veya maaş gibi konularda yaşanan uyuşmazlıkların davaya gerek kalmadan çözülmesini isteyen taraflar aldıkları davete süre aşımı yaşanmadan cevap verirler. Böylelikle görüşme aşamasına geçilebilir.
Tarafların arabuluculuk talebine olumlu cevap vermesinin ardından arabuluculuk görüşmeleri başlar. Görüşmelerin yapılması için taraflara uygun olan zaman belirlenir. Böylelikle belirlenen zamanda taraflar görüşme için hazır bulunur.
Arabulucu ve tarafların karşı karşıya geldiği ilk görüşmede arabulucu görevini taraflara anlatır. Bu anlatımda uyuşmazlık yaşayan tarafların görüşebilmesi için hakem görevinde olduğunu ve yönlendirme yapmayacağı bildirir. Ayrıca bilgilendirme amacıyla açıklamalarda bulunacağı detayına değinir.
Arabulucunun görevini anlatmasının ardından taraflar söz olarak yaşanan uyuşmazlık hakkında görüşlerini bildirirler. Yapılan bu görüşme sayesinde tarafların iletişim kurması ve soruna karşılık birbirlerinin düşüncelerini anlamaları sağlanır.
Arabuluculuk süreci işlerken yapılan görüşmelerde tarafların taleplerinin neler olduğu karşı taraflar ve arabulucu tarafından dinlenir. Arabuluculuk sürecinde karşılaşılabilecek talepleri ise şunlar oluşturur; kıdem tazminatı, mal paylaşımı, tapu iptali, mesai ücreti ve sözleşmeye uyma gibi taleplerdir.
Arabulucu eşliğinde yapılan görüşmede tarafların her birinin aynı süre içinde taleplerini belirtmeleri gerekir. Bu esnada taleplerinin dayanağını da sunmaları uzlaşmanın sağlanmasında yardımcı olacaktır.
Arabulucu önünde bir araya gelen taraflar taleplerini belirttikten sonra karşılıklı iletişime geçerler. Bu iletişim esnasında karşılıklı müzakerede bulunarak uygun çözümü bulmaya çalışırlar. Taraflar görüşme yaparken arabulucu ise izleyici konumundadır.
Tansiyon yükseldiği durumlarda müdahale hakkı vardır. Ayrıca gerekli görürse uyuşmazlık hakkında gerekli bilgilendirmeyi yapar. Ancak asla tarafların yönlendirilmesini sağlayacak girişimde bulunarak isteğinin uygulanmasını sağlamaz.
Tarafların iletişim konusunda sorun yaşamaları ve anlaşamamaları durumunda arabulucu taraflarla özel görüşmeler gerçekleştirir. Bu görüşmelerde tarafları ayrı ayrı dinler ve çözümün nasıl yapılabileceği konusunda fikir yürütür. Ayrıca tarafların arası gerilmişse özel görüşmelerle bunun yumuşatılmasını sağlamaya çalışır.
Delillerin sunulması ve değerlendirilmesi arabuluculuk süreci aşamalarından birisidir. Çözümün bulunabilmesi için tarafların görüşmeler esnasında veya özel olarak sunduğu deliller ve belgeler yardımcı elemandır. Bu belgeler sayesinde tarafın hakkını araması ve müzakere yaparak hakkını elde etmesi mümkündür.
Arabulucu eşliğinde yapılan görüşmelerde tarafların sunmuş olduğu belge, beyan, bilgi ve deliller ile yapılan anlaşmalar ilerleyen süreçte kullanılamaz. Çünkü arabuluculuğun gizlilik ilkesi belge ve bilgilerin kullanılmasını engellemiştir. Bu belgeler dava açılması durumunda delil olarak kullanılmak istense dahi kabul görmez.
Arabuluculuk süreci işlerken yapılan karşılıklı görüşmeler sonucunda taraflar arasında anlaşma sağlanması mümkündür. Anlaşmanın sağlanması tarafların taleplerini elde etmeleri veya taleplerinin uygun şekilde değiştirilmesi sayesinde olur. Yapılan görüşmelerde tüm taraflar anlaşma sağlamışsa bunu arabulucuya bildirirler. Anlaşmanın sağlanması ile yaşanan sorun çözüme kavuşturulmuş olur.
Hukuki uyuşmazlığı yaşayan taraflar arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşma sağladıklarında anlaşma belgesi düzenlenir. Zorunlu olmayan bu belge ilerleyen dönemlerde yaşanabilecek sorunlar için anlaşmanın hangi şartlar karşılığında yapıldığını belgelendirmeyi sağlar.
Anlaşma belgesi arabulucu, taraflar ve tarafların vekilleri bilgisinde hazırlanır. Anlaşma belgesi düzenlenirken tarafların isim ve kimlik numaraları, avukatlarının kimlik numaraları, anlaşma tarihi, anlaşma şartları, arabulucunun bilgileri ve gerekli açıklamalar yazılır.
Bunlara ek olarak anlaşmayı imzalayan tarafların anlaşma dışında hak beyanında bulunmayacakları bilgisi ve arabulucu ücretini ortaklaşa ödeyecekleri gibi detaylar yer alır. Anlaşma belgesi 3 nüsha halinde düzenlenir.
Düzenlenen belge arabulucu ve taraflar tarafından imzalanır. Anlaşma belgesinin nüshaları taraflar ve arabulucu tarafından paylaşılır. Arabulucu ile görüşen taraf sayısı daha fazla ise belgenin nüsha sayısı o sayıya göre hazırlanır.
Arabuluculuk süreci ile anlaşma sağlanmış ve imzalanmışsa uygulama aşamasına geçilir. Bu aşamada taleplerin yerine getirilmesi ve haklının hakkını alması sağlanır. Tarafların anlaşmada belirlenen şartları yerine getirmesi sonrasında ise arabuluculuk sürecinin sonuna gelinir.
Arabuluculuk süreci ne kadar sürer ? Arabulucu ile çalışmayı düşünen kişilerce merak edilen bir konudur. Arabuluculuk sürecinin tamamlanması için 3 haftalık süre vardır. Bu süre içerisinde görüşmelerin yapılması ve sonuca varılması gerekir. Zorunlu durumların ortaya çıkması durumunda ise sürenin 4 haftaya çıkması mümkündür.
Arabuluculukta tarafların anlaşma sağladıkları durumda sürecin birkaç saat veya birkaç gün içerisinde tamamlanması mümkün olur. Arabuluculukta görüşmelerin olumlu sonuçlanmasının mümkün olduğu gibi olumsuz sonuçlanması da mümkündür.
Verilen 3-4 haftalık süre içerisinde olumlu sonuç alınamazsa süreç başarısız da olsa tamamlanır. Çünkü arabulucu görevini yapmış ancak taraflar anlaşamamıştır. Bu durumda ise sürecin başarısız olduğunu belirten bir tutanak arabulucu tarafından hazırlanarak mahkemeye sunulur.
Arabuluculuk hukuki uyuşmazlıkların yaşandığı durumlarda dava açılmadan tarafların isteği veya kanun yoluyla olur. Bunun arabuluculuğun kullanılması dava sırasında da görülür.
Anlaşmazlık yaşayan taraflar arabuluculukta anlaşma sağlayamadıklarında 14 gün (iki hafta) içinde davanın konuyla ilgilenen mahkemede açılması gerekir. 14 gün içerisinde açılmaması durumunda zaman aşımı yaşanmış olur.
Arabulucuya giden dosyalar 3 hafta içerisinde sonuçlandırılarak ilgili mahkemeye gönderir.
Ücret alacağı, yıllık izin alacağı, kira alacağı ve aile içi uyuşmazlıklar gibi hukuki anlaşmazlıkların arabuluculuk süreci ile kısa sürede çözüme kavuşturulması mümkündür. Sürecin başlaması dava öncesi veya dava sırasında başvuruların yapılmasıyla gerçekleşir. Belirlenen arabulucular tarafların uzlaşmasını sağlamak amacıyla görüşmelere katılır ve dava açmadan çözümün bulunmasını sağlamaya çalışırlar.
Hukuki sorunların çözülmesini sağlamak adına açılmış olan sinaneroglu.av.tr arabuluculuk süreciyle ilgili detayları öğrenmeniz için sizlere yardımcı olur. İletişime geçerek arabuluculuk yolunu seçmeniz durumunda kazanımlarınızın neler olacağını, görüşmelerde hangi taleplerde bulunabileceğinizi ve arabuluculukta uzman olan kişiyi nasıl bulacağınızı öğrenebilirsiniz.