Gün geçmiyor ki yeni bir dolandırıcılık suçu haberleriyle uyanalım. Her yeni haberle üzülüyor ve tecrübe ediniyoruz. Öyle ki kendini bu işe veren dolandırıcılık suçunu meslek edinmiş failler bunu bir iş mahiyetinde görüp kendilerini bu dolandırıcılık alanında geliştirmeye çalışıyorlar. Peki vatandaşlarımız kendini dolandırıcılık suçuna karşı kendini hazırlıyor mu? bu sorunun cevabı daha çok suç ve mağdur’un sosyolojik altyapısının incelenmesiyle ortaya çıkacaktır.
İlköğretimden alınmayan temel hukuk ve toplumsal bilinç eğitimi maalesef insanları kötü niyetli insanlara karşı çaresiz bırakmaktadır. Kimi zaman da bazı vatandaşlarımız dolandırıcılıkla karşı karşıya kaldığını bilmesine veya hissetmesine rağmen bu çukura düşmektedir.
Sonuç olarak hepimiz insanız ve insanoğlu olduğu sürece güven müessesi hep olacak güven oldukça bunu suistimal edenler de hep olacaktır. Biz en azından dolandırıcılık suçunun daha az indirgemek ve toplumu bilinçlendirmek adına dolandırıcılık suçu ile nitelikli dolandırıcılık suçunun unsurlarına bu yazımızda değindik.
Evet… dolandırıcılar kendini geliştiriyor ama kolluk kuvvetleri ve avukatlar da kendini geliştirerek işlenen suçlar da suçluların hak ettiği cezaya çarptırılması için büyük bir heyecanla çalışmaya devam ediyor.
Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu madde 157 ‘de düzenlenmiştir.
Madde 157-(1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.
Dolandırıcılık suçunun temel cezası olan şekli asliye ceza mahkemelerinde yargılamaları yapılmaktadır.
Ancak birde dolandırıcılık suçunun ağırlaştırılmış halleri bulunmaktadır. Buna göre,
Nitelikli dolandırıcılık
Madde 158-(1) Dolandırıcılık suçunun;
- a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
- b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
- c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
- d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
- e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
- f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
- g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
- h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
- i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
- j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
- k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
- l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,
- İşlenmesi halinde, 3 – 10 yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
- Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı 4 yıldan , adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin 2 katından az olamaz.
- (2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
- (3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.)Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Yazı İçeriği
Madde 159-(1) Dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayet üzerine, 6 aydan 1 yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
Dolandırıcılık suçunun daha az ceza gerektiren hali kumar borcu gibi yasal olmayan borçlar hukukuna göre ise eksik borç niteliğinden alacaklarının tahsili amacıyla yapılan dolandırıcılık suçu bu kanun kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Hukuk bir alacağın tahsili sırasında yapılan dolandırıcılık suçu da cezalandırılmaktadır. Ancak hukuki alacak, yasal olarak belirlenmiş bir borç olmalıdır. Bu maddeye benzer hafifletici düzenleme, yağma suçu yani gasp suçu içinde düzenlenmiştir.
Fetö davaları sonrasında insanlar üzerinde korku yaratarak telefon da kendilerini savcı, hakim veya komiser olarak tanıtıp sizi bu davadan kurtaracağını belirterek daha önce mağdurlar adına yaptıkları araştırmalar da ikna edecek çeşitli bilgilere erişmişlerdir.
Dolandırıcılık suçunu işleyecek kişiler, çeşitli yollarla bilgisayarınıza trojan ile girdikten sonra kimlik fotokopinize veya buna benzer kişisel bilgilerinize ulaşırlar. Sosyal medya facebook gibi platformlardan elde ettikleri diğer verilerle mağdurlara güven verebilmektedirler. İnanmayın!
Mağdurlar mail adresinize bankanın web sitesinin aynısını taklit ederek bankaya ait olmayan bir adresten mail gönderir. Sizden boşlukları doldurmanızı ve güncelleme yapmanızı ister. Ancak doldurulan bilgiler ve şifreler direk mail olarak dolandırıcılara gitmektedir. Bu sebeple gelen maillere dikkat ediniz.
Bu yolla km düşürdükleri araçların satışını yapmaya kalkan şahıslar aracın yeni olduğunu söylerek sahte belgelerle kilometresinin düşük olduğunu beyan ederek satış yapıp haksız kazanç elde ederler.
Suriyeli sığınmacılarında ülkemizde barınmaları sebebiyle bu suçta oldukça fazla artış görünmüştür. Kadınların, avına düşürdükleri mağdurları evlenme vaadiyle altın ve diğer ziynet eşyaları aldırdıktan sonra kaçmasıyla oluşan bir suç tipidir. Kimseye kolay kolay güvenmeyin. Deneyin.
Güvenilir olmayan web sitelerinden bitcoin, dolar, euro gibi döviz cinsine çevrilmek istendiği sırada hesaplarından bitcoin hesabının boşaltılmaktadır. Ayrıca kart bilgisi bulunduran bir işletme yönetiyorsanız, vakit kaybetmeden penetrasyon (sızma) testi gerçekleşmesinde fayda bulunmaktadır.
Her meslekte olduğu gibi nadir de olsa bazı taksi şoförlerinin yaptığı haksız kazanç sağlamak amacıyla turistlerden fahiş rakamlar talep ederek dolandırıcılık suçunu işledikleri görülmüştür.
Son zamanlar da bu dolandırıcılık suçu erkekler tarafından kadınlara karşı da işlenmesinde artış yaşandığı görülmüştür. Suçlular önce kendilerini zengin olarak tanıtıp belli bir iş veya başka bir sebep belirtip yakınlığı bulunan kişilere kredi çektirdikten sonra kendilerinden haber alınmamaktadır. Bu dolandırıcılık suçuyla karşı karşıya kalmamak için bankadan içeri dahi girmezler ancak arkadaş arkadaşa para verebilir. Diyip işin içinden sıyrılanlar olduğu gibi hesapları incelendiğinde ve kuvvetle muhtemel mağdurların tek kişi olmayacağı düşünüldüğünde mutlaka savcılığa başvuru yapılmasında fayda bulunmaktadır. Bu demek değilki sevgiliyken yapılmış her ödünç dolandırıcılık suçunu oluşturur. Önemli olan failin bu işi kendisine meslek edinmiş oluşu ve dolandırıcılık saikiyle hareket etmesidir.
İnşaat sektörü ile birlikte hergün yeni bir tabela ile emlakçılık ofisi açılmaktadır. Bu durumu fırsat bilen kötü niyetli kişiler mal sahibi olmadan gayrimenkul satışının yapılacağına inandırdıktan sonra mağdurların elindeki peşin parayı alarak yada kredi çektirirek aldıktan sonra eve kredi çıkmadı gibi bahaneler satışını yapmamaktadır. Verilen ücreti kullandıklarını ancak zamanla vereceğini belirtirler. Özellikle İstanbul’un Esenyurt ve Beylikdüzü’nde her köşede açılmış emlak ofislerinin emlakçılık yetki belgesinin olup olmadığının kontrolü olmadan açılan dükkan ve ofisler de işlem yapmadan önce kiminle çalıştığınıza çok dikkat edin.
Dolandırıcılık davalarına bakan avukatlar genelde ceza alanına ilgi gösteren avukatların ilgilendiği bir dava tipidir. Dolandırıcılık davaları nitelikli halleri ağır ceza mahkemelerinde görülür. Bu halleriyle bir ağır ceza avukatı ile bu sürecin takibi yapılması doğru bir sürecin yönetilmesine olanak sağlar.
En iyi ceza avukatı arayışıyla yola koyulan insanlar, dolandırıcılık davaları içinde iyi bir avukat arayışına girerler. Bu arayışlar doğru değildir. Çünkü iyi bir avukat tabiri hoş karşılanmaz. Ancak dolandırıcılık davalarında pratikte tecrübe kazanmış avukat ile bu sürecin yönetilmesini kişiler talep edebilmektedir.
Dolandırıcılık suçunun temel hali ile (Türk Ceza Kanunu maddde 157), fail ile mağdur arasında uzlaştırma kapsamında bulunan bir suç tipidir. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda şikayet halinde ilk önce uzlaşma kapsamında girişim yapılır eğer mümkün olmaz ise soruşturma ve kovuşturma aşamasına geçilmektedir.
Madde 168
(1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık , hileli iflâs, taksirli iflâs suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce , failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığızararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın 2/3 kadarı indirilir.
Yani, 9 yıl cezaya mahkum olmuş bir kişi etkin pişmanlık gösterirse 3 yıl ceza alacaktır. Bunun için dava açılmadan önce etkin pişmanlık göstermesi gerekmektedir.
(2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir.
Yani, 9 yıl hükümle hapis cezası alan kişi, dava açıldıktan sonra etkin pişmanlık gösterirse bu kişiye 4,5 yıl hapis cezası verilecektir.
Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Üsküdar, Beykoz, Şile, Tuzla, Çekmeköy, Kadıköy, Küçükyalı, Bostancı, Ataşehir, Ümraniye ve Adalar ilçelerinin bağlı olduğu İstanbul Anadolu Adliyesine bağlıdır.
Zeytinburnu, Esenler, Bakırköy, Bahçelievler, Bağcılar, Güngören gibi semtler Bakırköy Adliyesi yetkilidir.
Esenyurt, Beylikdüzü gibi semtler Büyükçekmece Adliyesi yetki alanındadır.
Çağlayan, Kağıthane, Şişli, Sarıyer, Fatih, Eyüp, Eminönü, Beşiktaş, Bayrampaşa gibi ilçeler ise İstanbul Adliyesi ( Çağlayan Adliyesi ) ‘ne bağlıdır. İstanbul sınırları içerisinde bir ceza avukatı – ağır ceza avukatı ile bu adliyelerdeki dolandırıcılık davalarının üstlenecebilecektir. Dolandırıcılık avukatı , Dolandırıcılık davalarına bakan avukat diye bir dal bulunmamaktadır. Ceza davaları üzerine ilgi gösteren kişilere ceza avukatı tabiri kişiler tarafından kullanılmaktadır.
15. Ceza Dairesi 2018/4087 E. , 2019/6670 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SUÇ : Nitelikli dolandırıcılık
HÜKÜM : Beraat (ayrı ayrı)Niteliklidolandırıcılık suçundan sanıkların beraatlerine ilişkin hükümler, katılan vekili tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanıkların, bir şekilde temin ettikleri ele geçirilemeyen yeşil kartları kullanarak tedavi olup doktor tarafından yazılan ilaçları aldıkları, böylece sanık …’ın 37,03 TL ve sanık …’ın oğlu olan Yiğit için ise 36,15 TL eczane gideri oluşmasına sebep olarak katılan kurumu zarara uğrattıkları, bu suretle sanıkların niteliklidolandırıcılık suçunu işlediklerinin iddia edildiği olayda; sanık savunmaları, katılan beyanları, katılan kurumdan ve Aydın Sosyal Güvenlik İl Müdürülüğü’nden gelen cevabi yazılar ile tüm dosya kapsamına göre; sanıkların suç tarihinde hiçbir sosyal güvencelerinin olmadığının tespit edilmesi karşısında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Sağlık Bakanlığı’nın 11.05.2000 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği, 2008/13 sayılı Başbakanlık Genelgesi, 3816 Sayılı Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması Hakkında Kanun’un 2. maddesi, 2022, 5510 ve 3816 sayılı Kanun’un 11/2. maddesi birlikte değerlendirildiğinde, sanıklara atılı suçun yasal unsurlarının oluşmadığı anlaşılmakla, mahkeme tarafından verilen beraat hükümlerinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Bozmaya uyularak yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre; katılan vekilinin atılı suçun sanıklar tarafından işlendiğine ve eksik incelemeye ilişkin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, hükümlerin ONANMASINA, 30/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.