Dul, yetim ve ölüm aylıkları 2023 Ocak ayında gelen asgari ücret ve memur zamları ardından arttı. Milyonlarca vatandaşı yakından ilgilendiren zamlar sonrası gerekli şartları yerine getiren vatandaşlarımızın yararlandığı dul, yetim ve ölüm maaşı 2023 tutarları diğer sosyal yardımlarla birlikte güncellendi.
Dul aylığına başvuru şartları sadece eşi vefat eden kadınları ilgilendirmemektedir. Cinsiyet ayrımı yapılmayan dul maaşından eşi vefat eden erkekler de yararlanabilirken, geride kalan eşin çalışıyor ya da işsiz olmasına ilişkin kıstas da başvuru şartları arasında yer almamaktadır.
Hayatını kaybeden sigortalının eşine aylık bağlanma şartları şu şekilde belirlenmiştir:
Ölüm aylığı alabilecek olan kişiler vefat eden sigortalıya yakınlık durumuna göre belirlemektedir.
Vefat eden sigortalının:
Yetim aylığı başvuru şartları vefat eden sigortalının çocuklarının cinsiyeti, yaşı, öğrenim durumu, medeni hali ve malul olup olmama durumuna göre farklı seyreder. T.C. vatandaşı olmak ön koşulu ile bahsedilen yetim aylığı başvuru koşulları şu şekilde özetlenebilir:
Ölüm aylığına başvuru şartları şu şekilde belirlenmiştir:
1800 Günle emekli olacak kişinin güncel emekli maaş tablosu : https://www.ssk.biz.tr/1800-gunle-malulen-emekli-maasi/
Dul ve yetim aylığı başvuruları vefat eden sigortalının bağlı olduğu sigorta hizmet koluna göre farklı adreslere ve farklı yöntemlerle gerçekleştirilir. Fiziksel başvurunun yapılabildiği ölüm aylığı için e-Devlet’ten online başvuru gerçekleştirilebilmektedir.
E-Devlet ’ten yapılacak başvurular için aşağıda ki link üzerinden ulaşılan ve Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK ) alt hizmetlerinde yer alan “ Ölüm Yardımı ve Dul / Yetim Aylığı Talebi ” hizmeti kullanılmalıdır. Şahsen yapılacak başvurularda ise vefat eden sigortalının bağlı olduğu hizmet koluna göre şu noktalardan işlem yapılabilir:
SSK dul ve yetim maaşı başvurusu ilk aylık bağlanma işlemleri için Sosyal Güvenlik Kurumu İl ya da Merkez Müdürlüklerine yapılmalıdır. Aylık bağlanması ardından yapılacak ikincil işlemler için Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/Ankara adresinde bulunan “Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Emeklilik Daire Başkanlığına” Gelir/Aylık/Ödenek Talep belgesi ile yapılmalıdır.
Bağkur dul ve yetim aylığı başvuruları vefat eden sigortalının dosyasının bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumu İl ve Merkez Müdürlüklerine yapılmalıdır. Başvurularda Gelir/Aylık/Ödenek Talep belgesi yanında malul çocuklar için sağlık kurulu raporu ve hak sahiplerine vasi tayin edilmesi halinde Vasi İlamı belgeleri gereklidir.
4C dul ve yetim maaşı başvuruları Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/Ankara adresinde bulunan Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı üzerinden yürütülür.
5510 Sayılı Kanuna tabi kamu görevlisi olan 4C’liler ile 534 sayılı Emeklilik Sandığı Kanununa tabi sigortalıların vefatı ile hak sahipliği elde eden vatandaşlarımız, başvurularını e-Devlet üzerinden yukarıda paylaşılan linki kullanarak da yapabilirler.
Dul ve yetim maaşı bağlanan kişiler vefat eden sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişilerdir. Sigortalı vefat ettiği sırada ölüm aylığı şartlarını sağlaması halinde geride kalan dul eşi ve yetim çocukları ile sigortalının anne ve babası dul ve yetim aylığından yararlanabilir.
Ölüm aylığına başvurmak için hak sahipleri, iki üst alt başlıkta anlatıldığı şekilde verilen adreslere gerekli belgelerle birlikte şahsen başvuru yapabilecekleri gibi e-Devlet aracılığı ile internetten başvuru yapabilirler.
E-Devlet’ten ölüm aylığı başvurusu yapmak için aşağıda ki adresini kullanabilirsiniz. Paylaşılan adres kullanılarak ulaşılan sayfada aşağıdaki iki adımı tamamlayarak başvurunuzu tamamlayabilirsiniz:
İnternetten dul ve yetim maaşı sorgulama işlemleri e-Devlet üzerinden yapılabilir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı sayfası kullanılarak yapılan sorgulama işlemi için takip edilecek işlem sıralaması aşağıda paylaşılmaktadır:
2023 dul maaşı tutarı geride kalan çocuk bulunması ve bulunmamasına göre farklı oranlarda ödenmektedir. Sigortalının dul eşi, geride kalan çocuğun bulunmaması halinde %75, çocuk bulunması halinde ise %50 oranın aylıktan yararlanmaktadır. Verilen oranlar baz alındığında en düşük dul aylığı tutarı 875 TL olmuştur. Maaşın üst limiti vefat eden sigortalı eşin aylığına göre değişmektedir.
2023 Dul Maaşı Pay Tablosu
|
Hak sahibi 1 kişi ise
%75 |
Hak sahibi eş ve 1 çocuk ise
%50 ve %25 |
Hak sahibi iki kardeş
ise kardeş başına |
|
| Eş – Çocuk | |||
| 2023 | 5.625,00 TL |
Eş :
3.750,00 TL
Çocuk : 1.875,00 TL |
3.750,00 TL |
Dul aylığı periyodu 2 ay olarak belirlenmiştir. Vefat eden sigortalının geride kalan eşinde 2 ayda 1 kez olmak üzere yukarıda paylaşılan en düşük ve en yüksek maaşların 2 katı tutarınca aylık ödenir.
Tam vukuatlı nüfus kayıt örneği alma işlemleri için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri İl Müdürlüklerine ya da e-Devlet’te hizmet adresi üzerinden ulaşılan “ Nüfus Kayıt Örneği Belgesi Sorgulama ” sayfaları kullanılabilir.
Nüfus kayıt örneği alacak olan sigortalının vefat etmiş olması nedeni ile bu işlemler sadece Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürlüklerine yapılabilmektedir. Geride kalan eş, belgeyi isteme nedenini yazılı olarak “dul maaşı başvurusu” olarak belirtmesi halinde Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürlükleri üzerinden tam vukuatlı nüfus kayıt örneğini alabilir.
Nafaka alan eşe dul maaşı verilmesi ile ilgili mevzuatta kesin bir ifade ile yapılan bir açıklama bulunmamaktadır. Dul aylığı alınabilmesi için bilindiği üzere, vefat tarihinde resmi evlilik bağının bulunması gereklidir. Bu yönden yorumlandığında nafaka alan kadının dul maaşı değil yetim aylığı alması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Dul aylığı ödenme tarihi 2 ayda 1 kez olacak şekilde belirlenmektedir. Dul aylığı ödemeleri her yılın Şubat ayı ile birlikte başlar ve çift ayların son haftasında ödenir. Verilen bilgilendirmeye göre dul maaşları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarının son haftalarında ödenmektedir.
SGK ölüm aylığının sorgulaması şu yöntemler kullanılarak yapılır:
Erkekler dul maaşı alabilir. Tıpkı eşi vefat eden kadınlarda olduğu gibi yasa, erkeklerin de çalışıyor ya da emekli olmasına bakılmaksızın dul aylığından yararlanabileceğini söylemektedir. Ölüm aylığı şartlarını taşıyan sigortalı eşi vefat eden erkek, evlenmediği sürece dul maaşı alabilmektedir.
Almanya’da dul aylığı belirli şartlar altında verilmekte ve vefat eden eşin aylığına göre yapılan bir hesaplama ile tutarı belirlenmektedir. Alman Emeklilik Sistemi, eşini kaybeden kişileri küçük ve büyük dul aylığı olmak üzere iki farklı maaşın bağlanmasını öngörmüştür.
Küçük dul aylığı vefat eden emekli eşin aylığının %25’i, büyük dul aylığı ise emekli aylığının %60’ı oranında verilmektedir. Küçük dul aylığı en fazla geride kalan eşin 47 yaşına ulaşması ile kesilirken, büyük dul aylığı 47 yaşın dolması ile birlikte ömür boyu ödenmektedir.
Almanya’da dul aylığı başvuru şartları şu şekilde belirlenmektedir:
Dul kadınların ölen babalarının aylığını alması için gereken şartların sağlanması halinde uygun başvuru süreci tamamlanmasını gerektirir. Kız çocuğunun evli olmaması, sigortalı ya da Bağkur’lu olarak çalışmaması ve kendi adına emekli maaşı almıyor olması halinde babasının maaşını alma hakkı bulunmaktadır.
Her ne kadar dul kızın çalışmıyor olması aranan şart olarak gösterilse de aşağıda paylaşılan istisnai durumlarda vefat eden babanın aylığı dul kızı tarafından alınabilir:
2023 Emekli sandığı dul aylığı tutarı vefat eden eşin aylık tutarına göre değişmektedir. Geride kalan eş sigortalı ve çalışmıyor ise vefat eden eşinin aylığının %75’ini, çalışıyor ya da emekli ise vefat eden eşinin aylığının %50’sini dul maaşı olarak alabilmektedir.
2023 zamlı emekli sandığı dul maaşı tutarları;
|
Toplam Ödenecek
Aylık Alt Sınır |
Eşe Bağlanacak
Aylık |
|
| Sadece Eş Varsa | 7.144,30 TL | 7.144,30 TL |
| Eş ve Bir Yetim Varsa | 7.144,30 TL | 5.358,22 TL |
| Eş ve İki Yetim Varsa | 8.930,37 TL | 4.465,18 TL |
Birikmiş ölüm aylığını almak isteyen hak sahipleri, geriye dönük 5 yıllık maaş alacaklarını tahsil edebilmektedir. Geriye dönük ölüm aylığının alınabilmesi için yazılı başvuru şartı aranmaktadır. Vefat eden eşin ölüm aylığı şartlarını sağlaması ve geride kalan eş ya da çocukların hak sahipliği için istenen koşulları yerine getirmeleri halinde SGK’ya yapılacak yazılı başvuru ile 5 yıla kadar birikmiş ölüm aylığı alınabilmektedir.
PTT dul aylığı sorgulama işlemi için en yakın PTT ’ye müracaat edebilir, PTTMatik aracılığı ile hesabınıza ulaşabilir ya da PTT online işlemler aracılığı ile sorgulama yapabilirsiniz. Hesap bakiyenizi öğrenerek dul aylığı ödendi bilgisine ulaşmak için dilerseniz 444 1 788 numaralı ALO PTT hattını arayarak sırası ile “1” ve “2” tuşlamalarını yapmanız yeterlidir.
Boşanan kadının dul aylığı alması söz konusu değildir. Ölüm aylığı şartları arasında, vefat tarihinde çiftlerin evlilik birliğinin devamının gerektiği yer almaktadır. Boşanan eş, vefat eden eşi nedeniyle dul aylığı hak sahipliği iddia edemez.
Dul ve yetim aylığı hesaplaması Kanuna göre belirli oranlar kullanılarak yapılmaktadır. Vefat eden sigortalı ya da emeklinin maaşına uygulanan bu oranlar, dul ve yetim aylığı tutarları için belirleyici olmaktadır.
Oranlar belirlenirken SGK, vefat eden sigortalının çocuğu olmaması halinde en fazla aylığın %75’ini verirken, çocuklarla birlikte bu oran %100’e ulaşabilmektedir. Dul ve yetim maaşı hesaplamasında kullanılan oranlar için çocuklu ve çocuksuz duruma göre iki farklı senaryo şu şekildedir:
Fakirlik belgesi almak isteyen ihtiyaç sahipleri, ikametlerinin bağlı olduğu muhtarlığa müracaat etmelidir. Muhtarlığa yapılan müracaat sonrası muhtar tarafından doldurulan muhtaçlık belgesi , imzalanarak onaylanır ve başvuru sahibine verilir. Muhtaçlık belgesinin alınması ardından kaymakamlık, belediyeler ve Aile Bakanlığı tarafından yapılan yardımlara başvuruda bulunulabilir.
Dul aylığı başvurularında istenen belgeler aşağıda sıralanmaktadır:
Dul aylığı başvurularının onay alma koşulları şu şekilde sıralanabilir:
Dul aylığını PTT’den almak isteyen hak sahipleri, bu durumu başvuru sırasında belirtebilirler. Başvuru sırasında farklı bir bankaya ait hesap bilgilerinin paylaşılması halinde dul aylığı taşıma işlemlerini e-Devlet’ten ya da hazırladıkları dilekçe ile SGK İl Müdürlükleri üzerinden tamamlayabilirler.
E-Devlet üzerinden yapılacak müracaat için şifre gereklidir. En yakın PTT şubelerine müracaat ederek e-Devlet şifrenizi 2 TL ücret karşılığında alabilirsiniz.
Ölüm aylığı hesaplama işlemi, vefat eden sigortalının çocuğunun bulunmasına göre farklılık gösterebilir. Ölen sigortalının çocuğu yoksa en fazla %75 oranında ölüm aylığı dul eşe bağlanır. Çocuk bulunması halinde dul eşe %50 ve her çocuk için %25 oranında ölüm aylığı bağlanmaktadır.
Ölüm aylığı %100 oranı geçemez. İki çocuğu aşan hallerde diğer hak sahiplerinden kesinti yolu ile aylık oranının %100’ü aşmaması sağlanmaktadır.
2023 yetim aylığı tutarı emekli aylığı tabanına gelen %30 oranında zamla birlikte aynı oranda artmış oldu. Yeni yılda yetim aylığı en düşük 1,375 TL olarak ödenecek.
Tüm yardımlara gelen %30 artış ile birlikte öksüz ve Yetim yardımı tutarlarıda değişiklik göstermiştir. Yeni zam ile birlikte bu yardım tutarı 780 TL olarak belirlenmiştir.