Kanun Yararına Bozma Sulh Ceza Asliye Ceza Ağır Ceza Avukatı Gaziantep

Kanun Yararına Bozma Nedir? (CMK md.309)

Kanun yararına bozma, istinaf ve temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen, ancak hukuka aykırılıklar bulunan karar ve hükümlerin bozulması istemiyle Adalet Bakanlığı tarafından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmasıdır ( CMK md.309/1). 1412 sayılı eski Ceza Muhakamesi Kanunu ’nda kanun yararına bozma yolu, “yazılı emir” şeklinde düzenlenmişti.

Aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılacak olan karar veya hüküm, hem maddi hukuka hem de usul hukukuna ilişkin hukuka aykırılıklar içerebilir. Her iki hukuka aykırılık halinde de kanun yararına bozma kanun yoluna gidilebilir.

Kanun yararına bozma başvurusuna konu olabilecek bazı mahkeme kararlarına şu örnekler verilebilir:

Kural olarak istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeyen her türlü ceza mahkemesi kararı aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir. Örneğin, istinaf mahkemesi tarafından verilip de temyiz edilmeden kesinleşen bir karar aleyhine de kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir.

Ağır Ceza Mahkemesi‘nin infaz hukuku ile ilgili İnfaz Hakimliği tarafından verilen kararlara itiraz edilmesi üzerine verdiği kesin nitelikteki kararlar aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir.

Savcılığın kovuşturmaya yer olmadığına dair kararına yapılan itiraz üzerine Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen itirazın reddi kararına karşı kanun yararına bozma yoluna gidilebilir.

Cumhuriyet savcısının iddianamenin iadesine itiraz etmesi üzerine itirazı incelemeye yetkili merciin itirazın reddi kararı aleyhine kanun yararına bozma yoluna gidilebilir.

Yetkisizlik kararının kaldırılması için yapılan itiraz üzerine mahkemenin itirazın reddi kararına karşı kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir.

Kesinleşen HAGB kararı aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir.

İsinaf veya temyiz başvurusu yapılmadan kesinleşen icra ceza mahkemesi kararları aleyhine de kanun yararına bozma yoluna gidilebilir.

Yargılamanın yenilenmesi (CMK m.311) başvurusunun redddine itiraz edilmesi üzerine yerel mahkemenin verdiği kesin nitelikteki karar aleyhine kanun yararına bozma yoluna gidilebilir.

Kanun Yararına Bozma Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?

Kanun yararına bozma başvurusunu yapma yetkisi Adalet Bakanlığı’na aittir. Ancak, yargılama sırasında karar veya hükme cumhuriyet savcısı, sanık, hakim, mahkeme, şikayetçi veya müdahil olarak katılan kişiler de yasa yararına bozma kanun yolunu kullanması için Adalet Bakanlığ ı’ndan talepte bulunabilir. Adalet Bakanlığı, yargılamaya daha önce katılan kişilerin bu talebiyle veya talebin içerdiği hukuki görüşlerle bağlı değildir.

Hemen belirtelim ki, Adalet Bakanlığı’ndan kanun yararına bozma başvurusu yapması için talepte bulunanların, bu taleplerini hukuki dayanakları ile birlikte açıklayarak ceza davası dosyasında hukuka aykırılıklara dikkat çekmesi Adalet Bakanlığı’nın bu konuda harekete geçirilmesi açısından çok önemlidir.

Adalet Bakanlığı kendiliğinden veya ilgilisinin başvurusu üzerine, karar veya hükmün Yargıtayca bozulması talebini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı na yazılı olarak bildirir (CMk md.309/1). Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Adalet Bakanlığı tarafından kendisine gönderilen istem yazısındaki yasal nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, yasa yararına bozma istemini o suç ile ilgili hangi ceza dairesi görevli ise o daireye verir.

Kanun yararına bozma başvurusunda ileri sürülen nedenlerin Yargıtayca yerinde görülmesi halinde karar veya hüküm yasa yararına bozulacak, yerinde görülmezse istem reddedilecektir.

T.C YARGITAY

2.Ceza Dairesi

Esas: 2020/ 18876 Karar: 2021 / 733 Karar Tarihi: 25.01.2021

‘ÖZET: Kesinleşen hükümden sonra ortaya çıkan bu durumun ancak 5271 sayılı CMK ’nın 311/1-e maddesi uyarınca yargılanmanın yenilenmesi sebebi olabileceği, kanun yararına bozma gerekçesi yapılamayacağından ve delillerin takdir ve değerlendirilmesinde yanılgıya düşüldüğünden söz edilerek kanun yararına bozma yasa yoluna başvurma olanağı da bulunmadığından, (SAKARYA) 2. Asliye Ceza Mahkemesinden verilip kesinleşen karara yönelik kanun yararına bozma isteminin reddine karar verilmiştir.’

Kanunun yararına bozma talebi o yer Cumhuriyet Başsavcılığına verilir. Başsavcılık tarafından dosya hakkında bir fezleke hazırlanarak dosya Adalet Bakanlığı ’na gönderilecektir. Bu anlamda sanık, katılan veya mağdur taraf kanun yararına bozmaya şahsen başvuramayacak ancak kanun yararına bozma yetkisini haiz savcılığı bu hakkı kullanmak üzere bir dilekçe vererek harekete geçirebileceklerdir. Adalet Bakanlığı kendisine gelen dosyada hukuka aykırılık tespit ederse Yargıtayca bozulma istemli bir dilekçeyi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na verecektir.

Öğretideki görüşlere göre Adalet Bakanlığı’nın hukuka aykırılık denetimi yapma yetkisi yoktur. Erkler ayrılığı kuralı gereğince bu denetimi Yargıtay yapacaktır. Adalet Bakanalığı personelinin kendisince bir değerlendirme yapması ve dosyaya Yargıtay’a göndermekten imtina etmesi durumunda ilgili memur hakkında görevi kötüye kullanma suçu meydana gelebilecektir.

Kararın veya Hükmün Kesinleşmiş Olması

ilk derece mahkemesince verilen karar yada hükmün istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşmesi gerekmektedir. Kararın yoklukta verilip ilgiliye tebliğ edilmemesi veya tebligatın usulüne uygun yapılmamasından ve/veya kanun yolunun türü, süresi ve merciinin gösterilmediği kararlardan dolayı kişinin istinaf/temyiz hakkının kullanamaması halinde bu kararlar gerçek anlamda kesinleşmiş bir karar olarak olarak kabul edilemeyeceğinden bu durumlarda öncelikle eski hale getirme hukuki müessesinin kullanılması yararlı olacaktır.

Kararda yada Hükümde Hukuka Aykırılık Olması

Kesinleşmiş olan hükümde hükme etkili olan ve istinaf/temyiz nedeni olabilecek olan hukuka aykırılıklar kanun yararına bozma nedeni olarak ileri sürülebilecektir. Hangi durumların hükme etkili hukuka aykırılık oluşturduğu her bir dosya yönünden değerlendirilmesi gerektiğinden bu hususta bir avukattan hukuki yardım alınması yararlı olacaktır.

Kanun Yararına Bozma yoluna Nasıl Başvurulur

Karar ya da hükümlerdeki hukuka aykırılıklar, herhangi bir talep olmaksızın kanun yararına konu edilmemektedir. Ancak, Cumhuriyet savcısı, Mahkeme, Müşteki (katılan) veya sanık kanun yararına bozma kanun yolu için Adalet Bakanlığı’ndan talepte bulunabilecektir. Yine Adalet Bakanlığı kendiliğinden yada kendisine yapılan ihbarı da dikkate alarak kanun yararına bozma yoluna da gidebilecektir.

Kendisine yapılan ihbar yada talebi uygun görmesi halinde Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yolu kullanabilecektir. Bu durumda Adalet Bakanlığı’nın yazılı istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine göndermektedir.

Kanun Yararına Bozmanın Hüküm ve Neticeleri

Yukarıda belirtilen usul ile dosya Yargıtay ilgili ceza dairesine gelince ilgili ceza dairesi kendisine yapılan kanun yararına bozma başvurusunun yerinde olduğu kanaatine varırsa, karar veya hükmü kanun yararına bozarak ilk derece mahkemesine gönderecektir. Ancak hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiren bir durum olduğunda Yargıtay tarafından doğrudan cezanın ortadan kaldırılmasına veya daha az cezayı gerektiren bir durum olması halinde cezanın düşürülmesine karar verilecektir.

CMK nın 309/4 maddesinde hangi hallerde Yargıtay ilgili ceza dairesi tarafından dosyanın yeniden yargılama yapmak üzere yerel mahkemeye göndereceği düzenlenmiştir.

CMK nın 309/4 maddesinde;

223 üncü maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.
Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir.

Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz. Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez. Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dairesi doğrudan hükmeder.” şeklinde düzenlenmiştir.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın

Avukatlarımızca Hazırlanan Makalelerimiz

Gaziantep aile hukuku	Gaziantep velayet avukatı
Gaziantep boşanma avukatı	Gaziantep en kısa sürede boşanma
Gaziantep anlaşmalı boşanma avukatı	Gaziantep aile mahkemesi
Gaziantep çekişmeli boşanma avukatı	Gaziantep online danışman

Gaziantep Adliyesi İletişim Bilgileri
( 0342 ) 321 36 36
Gaziantep Adalet Sarayı Ana Hizmet Binası : Zeytinli Mah. Turgut Özal Bulv. No:1/1 27500