Tensip, hukuksal bir terim olarak kullanılır. Kelime anlamı itibari ile münasip görme, uygun görme ve tasvip etme anlamlarına gelir. Zabıt ise; tutanak anlamındadır. Öyleyse tensip zaptı nedir? Tensip zaptı; davanın açıldığı mahkemenin görüleceği ilk duruşmadan önce duruşmaya kadar yapılacak olan iş ve işlemleri belirlemek adına tuttuğu bir tutanak olarak bilinir. Kişilerin hukuksal açıdan ne olduğunu merak ettiği tensip zaptı nedir? Sorusuna karşılık halk arasında basit anlamı ile uygun görme, uygun bulma manası ile bilinir.
İçindekiler
Özellikle UYAP ve e-devlet üzerindeki sistemlerde karşılaşılan tensip zaptı hazırlandı ibaresinin görülmesi; davanın hazırlanmış olduğu mahkeme tarafından duruşma gününün belirlendiği ve mahkemenin ön hazırlık işlemine karar verdiği anlamını taşır.
Tensip zaptı, ilgili bulunan mahkemenin hakimi tarafından hazırlanması sebebi ile bazı durumlarda hakimin dosyanın gidişatına bakarak duruşma gününü belirlemesi isteği ile tensip zaptında duruşma gününü belirtmediği durumlar ile karşılaşılabilmektedir.
Tensip zaptının hazırlanması aşaması, iddianame yahut dava dilekçesinin ilgili bulunan mahkemeye ulaşması ile bu mahkemenin hakimi tarafından hazırlanır. Bir Tensip Zaptının hukuk davaları içerisindeki hazırlanma süreci, mahkemenin bulunduğu yoğunluğa bağlı olarak değişebildiği bilinirken, ceza davalarında iddianamelerin belirli bir kabulü söz konusu olduğundan iddianamenin mahkemeye sunulmasının ardından en az 15 günü bulabildiği bilinir.
Hukuk davaları olarak belirlenen davalar şunlardır;
Olmak üzere belirlenen hukuk davalarında tensip zaptının hazırlanması işlemi mahkeme tarafından davanın gidişatını önemli ölçüde etkileyen bir etkendir.
Mahkeme taraflara tensip zaptının hazırlanması ile şunların bildirilmesine karar verir;
Gibi hususların belirlenmesinde rol oynar. Yine tensip zaptı ile birlikte mahkeme tarafından dava konusunda uyuşmazlığın çözümlenmesi için gerekli görülen yerlere yazı yazılmasının kararının verilerek yargılanmanın hızlandırılması da olası bir durumdur.
Delillerin gösterilmesi için tensip zaptı ile birlikte verilen süre bağlayıcı bir süre değildir. Ön inceleme aşaması da dahil olmak üzere delillerin bildirilmesi önemli bir noktadır.
Basit yahu yazılı yargılama usullerinden hangisinin uygulanmasına karar verilirse verilsin, her iki ihtimalde de duruşma gün ve saatinin belirlenmesinden sonra taraflar davetiye ile duruşmaya çağrılır.
Tüm ceza mahkemeleri; Ağır Ceza Mahke meleri , Asliye Ceza Mahkemeleri, Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri ve Çocuk Mahkemeleri’nde olmak üzere şüpheli hakkında düzenlenmekte olan iddianameyi kabul ettiklerinde öncelikle ilk duruşmaya kadar yapılacak olan tüm işlemleri belirlemek ve şikayetçi ile birlikte sanığı duruşmaya çağırmak adına bir tensip zaptı hazırlanır. Sanığın tutuklu olması durumunda ise, tensip zaptında sanığın duruşmaya getirilmesi için bir yazı yazılır. Tensip zaptı ile varsa eğer tanıklar, bilirkişiler ve işlem tutanağı imzacıları da duruşmaya çağrılabilir.
Tensip zaptının hazırlanmasının genel amacı, duruşma günü ve ön hazırlıkların taraflara bildirilmesi içindir. Ancak bazı durumlarda tensip zaptında duruşma gününe yer verilmediğinin görüldüğü durumlar bulunur. Bunun anlamı; duruşma gününe hazırlık işlemlerinin sürdüğüdür.
Mahkeme bu aşamada tensip zaptının hazırlayıpta, yapılması olası işlemleri yapmakta ancak ve ancak dosya herhangi bir duruşma yapmak adına olgunlaşmadığından duruşma günü verememektedir. Duruşma günü verilememesi durumu, daha çok yazılı yargılama usulünün uygulanabildiği mahkemelerde söz konusudur. Bu mahkemeler duruşmanın sürecini göz önüne alır.
Türkiye’de özellikle de duruşma araları mahkemelerin yoğunluğuna göre değişiklik gösterse de duruşma günleri çok uzun sürelerde gerçekleşebilmektedir. Tensip zaptının hazırlanması ile birlikte duruşma günü taraflara bildirilmek adına tebliğ edilir ve dava dilekçesinin zaruri unsurlarında herhangi bir eksiklik bulunuyorsa; tamamlanması için gerekli eksikliklerinde bildirildiği ihtarı da içeren bir tebliğ sunulur.
Tensip zaptının hazırlanmasının ardından yaklaşık 3 ay sonrasında olası bir aksilik yahut yoğunluk olmaması gibi durumlarda ilk duruşmanın yapıldığı bilinir. Ancak bu herhangi bir aksilik ve aşırı yoğunluk durumu içeriyorsa 5 ay gibi uzun bir süreyi de bulabildiği duruşma tarihlerinin bulunduğu davalar mevcuttur.