Türkiye’de 2000 sonrasında ihracatın yıldız sektörlerinden birisi olan su ürünlerinin ihracatta 2023 yılı ilk yarı karnesi belli oldu. 2022 yılının Ocak-Haziran döneminde 760 milyon dolarlık dövizi Türkiye’ye kazandırmış olan su ürünleri sektörü, 2023 yılının ilk yarısında dış satışını yüzde 9’luk artışla 829 milyon dolara taşıdı.
Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre; su ürünleri dış satımı miktar bazında irdelendiğinde, 2022 yılının ocak-haziran döneminde 117 bin ton olan su ürünleri ihracatı, 2023 yılının aynı döneminde yüzde 7’lik artışla 125 bin tona ulaştı.
Su ürünleri sektöründe levrek 263 milyon dolarlık tutarla en çok ihraç edilen balık türü olma özelliğini korurken, Çipura ihracatı yüzde 10’luk artışla 195 milyon dolardan 215,7 milyon dolara ilerledi. Son yıllarda yıldızı parlayan Türk somonunun dış satımında yüzde 34’lük artış hızı yakalandı ve 115,7 milyon dolardan 154,7 milyon dolara çıktı. Alabalık dış satımı yüzde 18’lik gelişimde 49,5 milyon dolardan 58,5 milyon dolara geldi. Orkinos ihracatı 28 milyon dolardan 40 milyon dolara çıkarken, orkinos yüzde 43’lük dış satım artışıyla ihracat artış rekortmeni oldu.
Türkiye’nin kaya levreği dış satımı 3,5 milyon dolar olarak kayıtlara geçerken, diğer su ürünlerinden 93 milyon dolarlık döviz geliri elde edildi.
Türkiye’nin 2022 yılında su ürünleri üretiminin 850 bin ton bandına geldiği bilgisini veren Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, bu üretimin yüzde 60’ını oluşturan 515 bin tonluk büyük diliminin yetiştiriciklikten elde edildiğini, Türkiye’nin yetiştiriciliğe büyük yatırımlar yaptığını, sektörün 1 milyon ton üretim kapasitesine ulaşmayı hedeflediğini dillendirdi.
Türkiye’nin son 25 yılda su ürünleri sektörüne yaptığı yatırım sonrasında çipurada dünyanın en büyük üreticisi konumuna geldiğini belirten Kızıltan, “Çipura dış satımında ise dünya ikincisiyiz. Levrekte Avrupa’nın en büyük üreticisi konumundayken, dış satımında dünya ikincisiyiz. Orkinosta da dünyanın ilk 5 ülkesi arasındayız. 2022 yılında su ürünleri sektörü olarak 1 milyar 650 milyon dolarlık dış satıma imza atmıştık, 2023 yılında 1,8 milyar dolar, 2024 yılında 2 milyar dolar dövizi Türkiye’ye kazandırmayı hedefliyoruz” dedi.
Su ürünleri sektörünün 829 milyon dolarlık dış satımının 560 milyon dolarlık büyük diliminin Ege Bölgesi’ndeki su ürünleri ihracatçılarınca yapıldığının altını çizen Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Bedri Girit şunları söyledi, “Türkiye’nin su ürünleri dış satımından yüzde 68 pay alıyoruz. Türkiye’nin Levrek dış satımından yüzde 94, çipura dış satımından yüzde 90 pay alıyoruz. Su ürünleri dış satımında güçlü konumumuzu sürdürmek için 2023 yılının ilk yarısında Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Japonya, İspanya’da 7 gıda fuarına katılarak su ürünlerimizin tanıtımını gerçekleştirdik. 2023 yılının ikinci yarısında da Singapur, Kenya, İspanya, Almanya, Rusya ve İsrail’de 6 gıda fuarına katılarak tanıtım çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Ticaret Bakanlığı’nın desteklediği, firmaların kümelenerek rekabetçiliklerini artırdıkları ve ticaret heyetleriyle hedef pazarlarda Türk ürünlerini tanıttıkları Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (URGE) Projesiyle öncelikli olarak Afrika pazarında ürünlerimizi tanıtmayı hedefliyoruz. “Aegean Fishery and Animal Products” isimli UR-GE projesi ile sektörün ihtiyaçları dahilinde Afrika pazarını da keşfedeceğiz. URGE Projemizde 25 firmamız birlikte hareket edecek”
Türkiye, 2023 yılının ilk yarısında 86 ülkeye su ürünleri ihraç ederken zirvede 134 milyon dolarlık taleple Rusya Federasyonu yer aldı. Rusya’ya 2022 yılının ocak – haziran döneminde su ürünleri dış satımı 80 milyon dolar iken, 2023 yılının aynı döneminde Rusya’ya su ürünleri dış satımında yüzde 66’lık artış hızı yakalandı.
2022 yılının ilk yarısında en çok dış satım yaptığımız ülke olan İtalya 2023 yılının aynı döneminde 100 milyon dolarlık taleple ikinci sırada yer aldı. Hollanda 82,6 milyon dolarlık Türk su ürünleri ithalatıyla üçüncü basamağın sahibi oldu. Bu ülkeleri 78 milyon dolarlık dış satımla İngiltere, 61 milyon dolarlık dış satımla Yunanistan takip etti.
Türkiye’nin su ürünleri dış satımına hangi illerin daha fazla katkı sağladığı incelendiğinde 2023 yılının ilk yarısında Muğla 328 milyon dolarlık dış satım performansıyla açık ara birinci il konumunu sürdürüyor. Muğla toplam su ürünleri dış satımından yüzde 40 pay alıyor.
İzmir, 189 milyon dolarlık su ürünleri dış satımıyla Muğla’yı takip ederken, Türkiye’nin su ürünleri dış satımında yüzde 23’lük dilimi temsil ediyor. Bu illeri 84,6 milyon dolarlık su ürünleri dış satımıyla İstanbul izledi.