Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları Nelerdir?
Uyuşturucu madde suçları, TCK 188. Madde ve devamında düzenlenmiştir. Uyuşturucu maddelerle ilgili olarak 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ve 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun olmak üzere iki ayrı kanun daha mevcuttur. TCK’da uyuşturucu madde suçları fiil unsuruna göre farklı yaptırımlara tabii tutulmuştur. Eroin, kokain, morfin, bazmorfin veya bonzai gibi gibi uyuşturucu maddeler uyuşturucu madde ticaretinin konusu ise, suçun daha ağır cezayı gerektiren TCK m.188/4’deki nitelikli hali işlenmiş olur. Esrar, ecstasy gibi uyuşturucu maddeler ise TCK m.188/3’teki suçun temel şekliyle cezalandırılır.
Uyuşturucu Madde İmal, İthal ve İhraç Etmek
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasına göre ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak uyuşturucu madde imal, ithal ve ihraç etmek yasaklanmıştır. Kanuna aykırı olarak uyuşturucu madde imal, ithal yahut ihraç eden kişiler hakkında 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası ikibin günden yirmibin güne kadar da adli para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. Uyuşturucu madde imal etmek ile kast edilen, uyuşturucu madde etkisi olan bitkileri yetiştirmek yahut sentetik olarak birleştirerek uyuşturucu madde elde etmektir. Uyuşturucu madde ithal etmek ise uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yurtdışından Türkiye’ye kanuna aykırı olarak sokulması olarak tanımlanabilir. Yurt dışından Türkiye’ye sokulan uyuşturucu ve uyarıcı madde miktarına göre suç tipi değişebilmektedir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde miktarına göre kullanma ve bulundurma suçu kapsamına girebilir. Burada belirleyici etkenlerden bir diğeri uyuşturucu maddenin Türkiye’ye sokulurken ticari amaç taşınıp taşınmadığıdır. İthal edilmek istenen uyuşturucu; eroin, kokain, spice ve K2 gibi sentetik kannabinoid veya baz morfin olması durumunda verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır.(TCK 188/4) Uyuşturucu madde ihraç etmek ise uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kanuna aykırı olarak yurtdışına çıkarılması olarak tanımlanabilir. İhraç suçunun oluşması uyuşturucu maddenin yurtdışına çıkarılması ile gerçekleşir. Uyuşturucu maddenin gümrükte tespit edilmesi gibi bir durumda teşebbüs hükümleri gündeme gelecektir. Yine ihraç eylemi gerçekleşirken ticari amaç olmalıdır. Kişinin kendi kullanımı için ihraç eylemi gerçekleştiğinde kullanma ve bulundurma suçu oluşacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeyi Satmak veya Satışa Arz Etmek, Depolamak, Satın Almak, Bulundurmak
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasına göre uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ülke içinde satan veya satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi 10 yıldan az olmamak kaydıyla hapis, bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Uyuşturucu maddenin herhangi bir bedel karşılığında başkasına verilmesi durumunda uyuşturucu madde satma suçu oluşacaktır. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satıma hazır halde bulundurulması (ör. belirli miktarlarda kilitli poşetlerde tutulması) satışa arz kapsamında değerlendirilmektedir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi herhangi bir kazanç amacı olmaksızın bir kez dahi olsa başkasına veren veya başkası için bedelsiz şekilde uyuşturucu temin eden kişi de bu madde kapsamında cezalandırılmaktadır. Malın cinsi ve miktarı suçun oluşması için önemli değildir. Uyuşturucu maddenin üçüncü kişinin eline geçmesiyle suç oluşacaktır. Nakletmek uyuşturucu maddenin kullanımını devretmek amacıyla bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Kişi kendi ihtiyacı için naklediyorsa kullanmak için bulundurma suçu oluşur. Ancak sanık başkasına verilmek üzere naklediyorsa nakletme suçu oluşur. Uyuşturucu ya da uyarıcının miktarı bu harekette önemlidir. Yargıtay kararlarına göre kişinin bir yıllık ihtiyaç sınırını aşan miktardaki uyuşturucu miktarının, ticari amaçla taşındığı kabul edilmektedir. Depolamak, uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin bir yerde gizlenmesi yahut saklanmasıdır. Kişisel ihtiyacı aşan ölçüde uyuşturucunun depolanması bu suçu oluşturacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kazanç sağlamak amacıyla satın alan kişi de bu madde kapsamında uyuşturucu madde satın alınması suçunu işlemiş olur. Satın alınan uyuşturucu madde kişisel ihtiyacını karşılayacak ölçüdeyse bu suç değil kullanma suçu oluşacaktır. Uyuşturucu maddeyi satış amacıyla kabul etmek ve bulundurmakta bu suç kapsamına girer. Uyuşturucu maddelerin ticaretinin yapılması amacıyla kullanmak için gereken miktardan daha fazla bulundurulmasıdır. Başkalarına devretme, satma gibi niyetler olmalıdır. Uyuşturucunun miktarı ve cinsi cezanın belirlenmesinde önem taşımaktadır. Kişisel ihtiyaç sınırını aşan miktarda uyuşturucu madde söz konusuysa uyuşturucunun ticaret amacıyla bulundurulduğu kabul edilir. Yine bu suç tipinde de 188/4. maddede sayılan eroin, kokain, morfin, baz morfin olması halinde cezayı arttıran nitelikli hal oluşur.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırmak
Kişilerin uyuşturucu madde kullanmalarını kolaylaştıran kişiler Türk Ceza Kanunu’nun 190. maddesine göre 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin günden onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırmak amacıyla özel yer, donanım ve malzeme sağlamak bu suç kapsamına alınmıştır. Uyuşturucuların kullanıma hazır hale getirilmesi, kullanılacak araçların temin edilmesi ise donanım ve malzeme sağlamak kapsamına girmektedir. Şırıngaların, iğnelerin, kullanımı sağlayan her türlü aracın sağlanması buna örnektir. Ayrıca kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak, suçun delillerini ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetler bu kapsamdadır. Kullanma yöntemlerini gösterilmesi de bu suç kapsamındadır.
Kanunun 190. maddesinin ikinci fıkrasına göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren kişi 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin günden onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçu işleyen kişilerin tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olması halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılır.
Kullanmak için Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak Suçu
Kullanmak için uyuşturucu madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesine göre 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Burada kişinin üzerine ele geçirilen uyuşturucu madde miktarı kullanım amacına yönelik olarak az miktarlarda olmalıdır. Uyuşturucu madde miktarlarının yıllık kullanım miktarları Yargıtay kararlarında belirlenmiştir. Kişinin bu miktarlarda uyuşturucu madde ile yakalanması halinde bulundurma suçu kapsamında değerlendirilebilmektedir. Bu konuda uyuşturucunun satıma hazır olarak yakalanması, hassas terazi bulundurması gibi hallerde mahkeme kanaatiyle bu eylem kullanma suçu kapsamında değil uyuşturucu madde ticareti suçu kapsamında değerlendirilir. Kişi uyuşturucu madde bağımlısı ise tedaviye sevk edilebilmektedir. Hakkında tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine karar verilen kişi, belirlenen kurumda uygulanan tedavinin ve denetimli serbestlik tedbirinin gereklerine uygun davranmakla yükümlüdür. Tedbirin gereklerine uygun davranan kişi hakkında açılan davanın düşmesine karar verilir.
Uyuşturucu Madde Suçlarında Nitelikli Haller
Uyuşturucu maddenin türüne bağlı olarak; eroin, kokain, morfin veya baz morfinin suçun konusu olması halinde ceza yarı oranında arttırılır. (TCK madde 188/4-a)
Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi; 188/5 uyarınca maddedeki suçların suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Türk Ceza Kanununun 188. maddesinde tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile ilgilenen kişilerce işlenmesi halinde ceza yarı oranında arttırılır.
Uyuşturucu Suçları Görevli ve Yetkili Mahkeme
Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirildiği yer mahkemesi yetkili mahkemedir. Suçun işlendiği yer belli değilse şüpheli veya sanığın yakalandığı yer yakalanmadıysa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Mahkemenin bu suretle de belirlenmesi olanağı yoksa ilk usul işleminin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir. Bunlar özel yetki halleridir. İhraç suçunda yetkili mahkeme suçun işlendiği sınır kapısının bulunduğu karşı ülke mahkemesidir. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda ağır ceza mahkemeleri görevlidir.
Uyuşturucu madde suçlarıyla ilgili konularda iletişim sayfamızdan ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.