Yaş haddinden emeklilik için gerekli olan 3 şart bulunmaktadır. Emeklilikte temel şartlar olan yaş, prim gün sayısı ve sigortalı geçirilen sürelerdir. Ancak belli bir yaşa geldiği halde emeklilik prim gün sayısını tamamlayamamış olan kişiler yaş haddinden emekliye ayrılabilmektedir. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe giriş yapmış olan sigortalılarda kademeli yaş artış şartı bulunmaktadır. Yaş haddinden emekliye ayrılmak için gerekli olan koşullar bu tarih itibarı ile işe başlayanlarda kademeli olarak artmakta ve 2035 yılına kadar tamamlanması gerekmektedir.
Yaş haddinden emekli olmak belirli yaşa geldiği halde normal prim gün sayısını henüz doldurmamış olan sigortalılara sağlanan hak olmaktadır. Yaş haddinden emekli olmak için belirli şartlar bulunmaktadır. Bu şartlara uyum sağlayan sigortalı kişiler prim gün sayısını doldurmamış yani yeterince çalışma günü olmamış oldukları halde emeklilik için sağlanan yaş haddinden emekliye ayrılabilmektedir. Yaş haddinden emekli olmak şartları sigorta başlangıç tarihlerine göre ve bağlı bulunulan kurumlara göre farklılık göstermektedir.
Emekliliklerde geçerli olan yaş haddi şartları ilk kez sigortalı olunan yanı sigortalı kişinin ilk işe başladığı tarihe göre değişiklik göstermektedir. Yaş haddinden emekli olacak kişilerde belirleyici şart sigorta başlangıç tarihleri olmaktadır.
Buna göre;
Emeklilik yaş haddinde kademeli artış şartları 1 Mayıs 2008 tarihi ve sonrasında sigorta başlangıcı olan çalışanlara uygulanmaktadır. Yaş haddinden emekli olmak için kademeli yaş artışı şartları bu tarihten itibaren artmakta ve erkeklerde 63 ve kadınlarda 61 şartı aranmaktadır.
2035 yılına kadar tamamlanması gereken bu şarta göre emeklilik yaşları şunlardır;
Emeklilik yaş haddi BAĞ-KUR çalışanları için aranan şartlar şunlardır;
BAĞ-KUR kademeli yaş uygulaması şartları şunlardır;
Belirtilen yaş haddi uygulamaları emekli sandığı çalışanları için aynı şartlarda geçerli olmaktadır.
3600 gün prim ödemesi ile yaş haddinden emekli olmak için gerekli olan şartlar arasında en önemlisi 8 Eylül 1999 yılı öncesinde il sigorta girişinin yapılmış olması gelmektedir. 8 Eylül 1999 öncesinde işe giriş yapmış olan SSK mensubu sigortalılar 3600 gün prim ödemesinden yararlanarak emekliye ayrılmaktadır.
SSK emeklilik yaşı tablosunda 3600 gün üzerinden emekli olmaya hak kazanan kadın ve erkeklerdeki yaş haddi uygulaması şu şekildedir;
Emeklilik maaşı hesaplama işlemlerinde 2000 yılına kadar olan hesaplamalar SSK, BAĞ-KUR ve emekli sandığı çalışanları için gösterge ve katsayısına göre yapılmaktaydı. 1999 yılından sonra SSK ve BAĞ-KUR çalışanları için yeni sisteme geçilirken memur emeklileri için aynı sistem devam etmektedir. SSK çalışanlarının emeklilik maaş hesaplamaları üç farklı şekilde yapılmaktadır.
SSK emeklilik hesaplamaları farklı dönemleri şu şekildedir;
Belirtilen 3 dönemin ayı olarak yapılan hesaplamalarından sonra kısmı aylıklar birleştirilerek emekli maaşının bugünkü durum hesaplamasına ulaşılmış olunmaktadır.
Bağ kur çalışanlarının emeklilik hesaplamaları genel itibarı ile SSK emeklilik hesaplamalarına benzemektedir.
15 Yıl + 50 Yaş + 3600 Gün Sayısına Göre Tarih | Sigortalılık Süresi | Yaş Süresi | Gün Sayısı |
23.05.2002 ve öncesi | 15 | 50 | 3600 |
24.05.2002 – 23.05.2005 | 15 | 52 | 3600 |
24.05.2005 – 23.05.2008 | 15 | 54 | 3600 |
24.05.2005 – 23.05.2011 | 15 | 56 | 3600 |
24.05.2011 ve sonrası | 15 | 58 | 3600 |
15 Yıl + 50 Yaş + 3600 Gün Sayısına Göre Tarih | Sigortalılık Süresi | Yaş Süresi | Gün Sayısı |
23.05.2002 ve öncesi | 15 | 55 | 3600 |
24.05.2002 – 23.05.2005 | 15 | 56 | 3600 |
24.05.2005 – 23.05.2008 | 15 | 57 | 3600 |
24.05.2005 – 23.05.2011 | 15 | 58 | 3600 |
24.05.2011 – 23.05.2014 | 15 | 59 | 3600 |
24.05.2014 ve sonrası | 15 | 60 | 3600 |
01.10.1999 tarihi itibariyle 15 yıl + 5400 gün için prim ödemiş olanların prim ödeme sürelerinin dolmasına | Sigortalık Süresi | Emekli Olunacak Yaş |
2 yıl ve daha az | 15 Yıl (5400 Gün) | 55 |
2 yıldan fazla – 4 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 56 |
4 yıldan fazla – 6 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 56 |
6 yıldan fazla – 8 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 57 |
8 yıldan fazla – 10 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 57 |
10 yıldan fazla | 15 Yıl (5400 Gün) | 58 |
01.10.1999 tarihi itibariyle 15 yıl + 5400 gün için prim ödemiş olanların prim ödeme sürelerinin dolmasına | Sigortalık Süresi | Emekli Olunacak Yaş |
2 yıl ve daha az | 15 Yıl (5400 Gün) | 50 |
2 yıldan fazla – 4 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 51 |
4 yıldan fazla – 6 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 52 |
6 yıldan fazla – 8 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 53 |
8 yıldan fazla – 10 yıldan az | 15 Yıl (5400 Gün) | 54 |
10 yıldan fazla | 15 Yıl (5400 Gün) | 56 |
Prim Koşulunun Doldurulduğu Tarih | Kadın | Erkek | Gün Sayısı |
01.05.2008 – 31.12.2035 | 61 | 63 | 5400 |
01.01.2036 – 31.12.2037 | 62 | 64 | 5400 |
01.01.2038 – 31.12.2039 | 63 | 65 | 5400 |
01.01.2040 – 31.12.2041 | 64 | 65 | 5400 |
01.01.2041 ve sonrası | 65 | 65 | 5400 |
Bireyler 8 Eylül 1999 tarihinde ve ya daha önce sigorta girişlerini yaptırmışlar ise 3600 gün üzerinden kıdem tazminatı alabilmektedirler.
Burada dikkat edilecek hususlar şu şekildedir:
Tarih:____/___/_____
______________________________’ne,
____________________
Sürdürmekte olduğum görevimden …./…./….. tarihi itibari ile, 1475 sayılı iş kanunun 14.maddesinin 1.fıkrasına eklenen 5.bent ve 506 sayılı kanunun 60.maddesi 1.fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) bentlerinde ön görülen yaşlar dışında kalan diğer şartları ve yine aynı kanunun 81.maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamladığımdan dolayı iş akdimi sonlandırıyorum.
Tarafıma tüm yasal haklarımın ödenmesini arz ederim,
Saygılarımla
Ek: SGK Kıdem Tazminatı Yazısı
İŞÇİNİN
SSK No
Adı ve Soyadı
Kadrosuzluk nedeniyle emeklilik ise sadece Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet personeli için uygulanan özel bir emeklilik durumudur. Bu iki görevde kişilerin terfi almaları, yani rütbede bekleme sürelerine bağlı olarak bir görevde üst rütbeye terfi etme durumlarında ilişikleri zorunlu olarak kesilmektedir. TSK personeli için 926 sayılı kanun çerçevesinde kadrosuzluk emeklilik şartları belirtilmiştir. Bu durumda bekleme süresi sonunda terfi edilmemesi halinde kişinin emekli olacağı açıklanmıştır.
Buna göre bekleme ya da görev süresinin sonunda emekli olmak durumda kalmış ya da bu süre zarfında kendi isteği üzerine emekliye ayrılmış olan general ve amiraller, bekleme süresi sonunda kendilerine terfi verilmeyerek kadrosuz kalan yine aynı kadrolar, yaş haddinden emekliye ayrılmak isteyen albaylar, aynı şekilde terfi alamayan albay, yarbay, binbaşı ve yüzbaşılara, tazminat oranları ile yüzbaşılara % 30’u, binbaşılara % 50’si, yarbaylara % 55’i, albaylara % 70’i, tuğgeneral-tuğamirallere % 75’i, tümgeneral-tümamirallere % 80’i, korgeneral-koramirallere % 90’ı, orgeneral-oramirallere % 100’ü oranında kadrosuzluk tazminatı verilerek emeklilik işlemleri yapılmaktadır.
TSK personelinin yanı sıra emniyet teşkilatı mensupları için de aynı noktalar geçerli olmaktadır. Buna göre 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu çerçevesinde rütbe aldıktan sonra beş yıl içinde üst rütbeye geçiş yapamayan emniyet amirleri ile dördüncü, üçüncü, ikinci sınıf emniyet müdürleri için kadrosuzluk nedeniyle emeklilik hakkı tanınmaktadır. Bu bakımdan emniyet amirleri için yüzde 110, dördüncü sınıf emniyet müdürlerine yüzde 120, üçüncü sınıf emniyet müdürlerine yüzde 130, ikinci sınıf emniyet müdürlerine yüzde 140, birinci sınıf emniyet müdürlerine ise yüzde 150 oranında kadrosuzluk tazminatı verilerek emeklilik işlemleri yapılmaktadır. Tazminatın ödenmesi ise rütbelerinin ve makamlarının yaş haddinden az olmaması kaydıyla verilebilmektedir.
Yine kadrosuzluk nedeniyle emeklilik için kişinin en az 9000 gündür prim ödemelerinin yapılması ve 9000 günlük hizmet süresinin de tamamlanmış olması gerekmektedir. Kadrosuzluk emekliliği isteğe bağlı olmadığı için ancak terfi alınmadığı durumlarda geçerli olabilmektedir. Kadrosuzluk emekliliğin çalışan tarafından istenmediği durumlarda ise iptal işlemleri yapılmamakta, emeklilik zorunlu olarak hüküm kılınmaktadır.