Fosforik Asit
FOSFORİK ASİT AMBALAJ 35 Kg
Fosforik Asit Nedir?
Molekül Formülü (Fosforik Asit);
H
3
PO
4
Molekül Ağırlığı;
97,994 g/mol
Kimyasal Adı;
Orto Fosforik Asit
CAS Numarası;
7664-38-2
Fosforik Asit aşındırıcı inorganik asittir. Fe
+2
, Cu
+2
, Ca
+2
ve Mg
+2
gibi +2 yüklü atomları bağlayan sekestrasyon ajanıdır. Tribazik asittir.
Fosforik Asit Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;
-
Ortofosforik Asit
-
Trihydroxidooxidophosphorus
-
O-Fosforik Asit
-
Polifosforik Asit
-
Asit Fosforik
-
7664-38-2
Doğal olarak vücutta bulunan mineral fosfordan yapılır. Kalsiyum ile birlikte çalışır.
Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Renksiz, kokusuz ve kristalin bir sıvı veya katıdır. Saf Fosforik Asit’ in katı olanı 42.35 °C ‘de erir. Yoğunluğu 1.834 g/cm3’ tür. Sıvı fosforik asit %75 ve %85’ lik konsantrasyonlarda bulunur. Metallere ve dokularla temas ettiğinde korozyon etkisi yapmaktadır. Su ile karıştırılabilir. Alevlenme noktası yangın çıkaracak kadar tehlikeye sahip değildir. Normal koşullarda kararlı bir bileşiktir.
Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
İlk olarak 1694 yılında fosfor pentaoksit’ in suda çözülmesi ile elde edilmiştir. Fosfor elementinin en önemli bileşenedir. Fosfat tuzları üretmek için kullanılır.
Nasıl Üretilir?
Fosforik Asit’in birden fazla üretim yöntemi bulunmaktadır. Bu kimyasalın üretimi kullanılacağı alana göre değişmektedir.
Gübrelerde kullanılmak amacıyla üretiliyorsa, düşük saflıkta teknik sınıftaki formu elde edilmesi amaçlanır. Fosfat kayaçlarının derişik sülfürik asit ile parçalanması sağlanır. Başta kalsiyum fosfat’ ın fosfat kayaçlarından oluşan apatit türleri kullanılır. Buradaki üretim kimyasal reaksiyonu aşağıdaki gibidir.
Ca
3
(PO
4
)
2
+ 3 H
2
SO
4
+ 6H
2
O 》2H
3
PO4 + 3(CaSO
4
. 2H
2
O)
Burada reaksiyonda elde edilen fosforik asit, saf olmadığından dolayı çeşitli yöntemlerle saflaştırılabilir. Üretim sırasındaki saflaştırma adımları şu şekilde devam etmektedir. Çökeltme, çözücü ekstraksiyonu, kristalleştirme ve iyon değiştirme teknikleriyle ilgilidir.
Saf fosforik asit hava ve buhar karışımı içerisinde fosfor yakılması ile elde edilir.
Mor fosforun %33 lük
Nitrik Asit
ile ısıtılması ile fosforik asit hazırlanabilir ve ya kırmızı fosforun Nitrik Asit ile ısıtılması ile elde edilebilir.
İnsan Sağlığına Nasıl Etki Eder?
İnsan vücudu fosfora ihtiyaç duymaktadır ancak bunun fazlası insan sağlığına zararlıdır. Araştırmalara göre aşırı fosfor alımının osteoporoz ve kalp hastalığına neden olduğunu düşündürmektedir. Bu kimyasal içerisinde fosfor olduğundan dolayı, insan sağlığına etkileri bu noktada ortaya çıkmaktadır.
İçerisindeki fosfor, insan vücuduna alınması ile çok fazla fosfor vücudumuzdaki kalsiyum miktarını azaltarak kemik kaybına neden olabilir. Çok fazla fosfor vücudumuzdaki demir, çinko ve magnezyum gibi diğer mineralleri kullanma kabiliyetini de bozabilir.
Bu kimysal ile doğrudan temasa giren insanlar için tehlikelidir. Bu kimyasal maddenin toksik dumanı cildinizi ve boğazınızı tahriş edebilir.
Isıtılmadığı sürece bir inhalasyon tehlikesi olması beklenmez.
Deri teması olması durumunda, aşırı korozif olmasından kaynaklı ağrı, kızarıklık yanmalar ve deride kabarma meydana gelebilir.
Göze temas etmesi durumunda, korozif özelliginden dolayı şişme, bulanık görme ve ciddi yanıklara neden olabilir.
Kullanmadan önce, kesinlikle uygun kişisel koruyucu donanımı kullanın. Cilde temas etmesi durumunda, kirlenmiş giysilerinizi hemen çıkarın. Kimyasal’ın temas ettiği alanları 30 dakika bol su ile yıkayın. Zehirlenme merkezi ve tıbbi müdahalelere başvurunuz. Gözünüze temas ettiğinde aynı şekilde süreci işletiniz.
Nasıl Depolanır?
35 Kg’ lık bidon, 330 Kg’ lık varil ve 1600 Kg’ lık IBC tanklarda depolanır.
Soğuk havalarda kapağı açıldığında hava ile temas eder. Bundan dolayı kimyasalda donma olayı meydana gelebilir.
Doldurulacak ambalajın bu kimyasal için uygun olduğundan emin olunuz. Serin kuru ve iyi havalandırılmış depolarda muhafaza edilmelidir.
Ambaljlar doğrudan Güneş ışığı gören alanlardan uzak tutulmalıdır. Ateş ve ateş kaynaklarından uzak tutulmalıdır.
Tepkimeye girebilme riski olan maddelerden ayrı bir alandan depolanmalıdır. Özellikle bazik maddeler bu sınıfta yer almaktadır.
Depolama yapılan alan, raflar, zeminler, duvarlar vb. Alanlar bu kimyasala dayanıklı malzemeden yapılmış olmalıdır.
Ambalajların kapakları kapalı ve doğru etiketli olmalıdır.
Bulunduğu ambalajlar, fiziksel değişiklikler veya kristalleşme hasar veya sızıntı belirtileri için düzenli olarak muayene edilmesi faydalı olacaktır.
Fosforik Asit Kullanım Alanları?
-
Farmasötik müstahzarlarda bir çözücü ve mide asidi olarak fosforik asit kullanılır.
-
Tarımda gübre çözeltisi üretiminde kullanılır. Elektrolit çözeltisi yapımında kullanılır.
-
Elektro kaplama ve kökten arındırma çözeltileri yapmak için başka kimyasal maddelerle karıştırılır.
-
Korozyona karşı dayanıklı boya üretiminde kullanılan metalik efekt pigmentlerinin üretiminde inorganik asit çözeltisi oluşturmak için fosforik asit kullanılır. Bu uygulamada ana bileşik silikon dioksittir.
-
Endüstriyel temizlik ürünlerinin üretiminde kullanılır. Bu alanda mineral asit kaynağı olarak kullanılmaktadır. Fosfatlayıcı özelliği de bulunmaktadır.
-
Bazı inorganik ve organik, fosforik kimyasalların üretiminde kullanılır.
-
Döküm reçinelerinin üretiminde fosforik asit kullanılabilir.
-
Boyalar, emayeler ve refrakterlerin üretiminde uygulama safhasındaki çözeltilere asitlik kazandırmak için kullanılır.
-
Antifiriz ürünlerinin üretiminde bir bileşendir.
-
Evsel atık sular genel olarak aşırı miktarda amonyak içermezler. Ve yeraltı suları yüksek sertliğe sahiptir. Amonyak konsantrasyonunun yüksek olması uygun bir durum değildir. Bundan dolayı Su Arıtma sektöründe kullanılır. Burada kullanılan form gıda sınıfı fosforik asittir.
-
Tekstil proses malzemeleri imalatında kullanılabilir.
-
Alkol üretiminde maltın haşlanması sırasında fermantasyondan önce veya fermantasyon sırasında pH’ın düşürülerek yüksek mayalanma hızının oluşmasına yardımcı olunur.
-
Birçok içecekte asitlik düzenleyici olarak kullanılır. Doğrudan insan kullanımı olduğunda gıda sınıfı ürün kullanılmalıdır. asitlendirici
-
Saç jölelerinde pH kontrolünü sağlayabilmek için kullanılır.
-
Maya üretiminde besin maddesi olarak eklenir.
-
Bazı işlenmiş gıdaların imalatında bakteri üremesini engellemek maksadıyla fosforik asit ile modifiye edilir.
Diğer Kullanım Alanları?
-
Deterjanlar için süperfosfatların imalatında kullanılır. Pas sökücülerin formüllerinde yardımcı madde olarak kullanılır.
-
Etilen yapımında hidrojen peroksiti arındırmak için asit katalizörü olarak kullanılır.
-
Sinerjik antioksidan ve gıdadaki kenetleyici madde olarak kullanılır.
-
İlaç üretimlerinde çözücü madde olarak kullanılır. Bu alanda gıdaya uygun fosforik asit kullanılır.
-
Şekerleme ve sert şeker üretiminde
sitrik asit
,
malik asit
, glukonik asit ve
laktik asit
ile birlikte modifiyedilerek şekerlere lezzet ve ekşi tat vermek amacıyla kullanılır.
-
Boyama işleminden önce metallerin paslanmasını önlemek amacıyla fosfat kaplamak için fosforik asit kullanılır.
-
Magnezyum alaşımlı malzemelerin yüzeylerinin kaplanarak aside karşı dayanıklılık, alkali ve şok direnci sağlamak için farklı kimyasallarla birlikte kullanılır.
Diğer Kullanım Alanları Nerelerdir?
-
Koagülasyonda pıhtılaştırıcıların (Polialüminyum klorür) kullanılması sırasında su içerisinde salınan çözünmeyen alüminyuma fosfat grubu bağlanarak su içerisinde çökeltiler oluşturur. Bu sayede çöken madde sistem içerisinden atılır. Koagülasyonda fosfat kaynağı olarak fosforik asit kullanılır.
-
Bitkiler için fosfor elementi çok önemlidir. ATP ve ADP içerisinde yer alan temel elementlerden bir tanesidir. Ve enerji taşıyan bilesiklerin oluşturulması için bitki bünyesinde kullanılır.
Bitkinin Fosfor ihtiyacını karşılamak için kullanılan bileşiklerden bir tanesidir.
-
Deri üretiminde tabaklama ve parlatma amacıyla derilere uygulanır.
-
Bazı ahşap malzemelerin üretiminde bağlayıcı olarak yanıcılığı yüksek ham madde kullanılır. Bundan dolayı yapısı gereği zaten yanıcı olan ahşap ürünleri daha fazla yanıcılık gösterir. Kontrplak, mdf gibi ahşap ürünlerinde Alev geciktiriciler kullanılır. Bu alev geciktirici ürünlerin formülleri içerisinde Fosforik Asit kullanılabilir.
-
Saç açıcı oksidanların üretiminde şişmeler meydana gelir. Bu şişme olaylarının engellenmesi için
HEDP
ile birlikte kullanılır.
-
Diş macunu üretiminde asitlik düzenleyici madde olarak kullanılır. Bu asit ile kalsiyum karbonat, sodyum karbonat gibi maddeleri macun kıvamına getirmek için önemli bir bileşendir.
-
Motor soğutma sıvısı olarak üretilen kimyasalların içerisinde
mono etilen glikol
ve
korozyon önleyici maddelerle
birlikte fosforik asit ve bunun tuzları kullanılabilir.
-
Rafine yağ sektöründe rafine yağ imalatında kullanılmaktadır.
-
Mono Amomyum Fosfat (MAP) üretiminde
amonyak
ile birlikte kullanılan ana bileşiktir. Bu uygulamada Fosfat kaynağı olarak kullanılır.
-
Bitkisel yağ içerisindeki klorofilden kaynaklı koyu rengin (Zamk giderimi) giderilmesi için belirli konsantrasyonlarda uygulanarak kullanılmaktadır.
-
Şeker fabrikalarında ısıtıcı plakaları içerisine zarar vermeden paslanmaz çelik levhaların temizlenmesi için kullanılır.
-
Sulu silika jellerin üretiminde kullanılan mineral asitlerden bir tanesidir. Bu uygulamada en çok kullanılan mineral asit
Sülfürik Asit’tir.
-
Gıda sektöründeki enzimatik bozunmaların önlemek için koruyucu madde olarak kullanılır. Bu uygulamada pH önemlidir.
Fosforik Asit Fiyatlarına Etki Eden Faktörler Nelerdir?
Fosforik Asit fiyatları geçmişten günümüze genel olarak artış göstermektedir. Dünya çapında yeni fosfat kayaçlarının üretilebileceği madenlerin bulunması neticesinde üretim miktarı ton/yıl artmaktadır. Buna bağlı olarak fiyatı da kısa süreli düşüş gösterse de orta ve uzun vade de sürekli artan bir eğilim göstermektedir.
Üretim süreçlerinde kullanılan diğer kimyasalların fiyatlarına bağlı olarak değişebilmektedir.
Fiyat olarak sülfürik asit ve nitrik asit fiyatlarının değişimi ile doğru orantılı olarak değişmektedir.
Fiyatlar fosforik asit kullanım alanının artması ile paralel olarak artmaktadır. Çünkü arz/talep dengesinin değişmesinden kaynaklı olarak fiyatı da değişmektedir.
Çok fazla değişmemekle birlikte her yıl toplamda %10 olarak artmaktadır.
Üreticilerin üretimi kısıtlamaya gittiği dönemlerde fiyat radikal artışlar yapmaktadır.