Eşin Ölümü Halinde Mirastan Önce Mal Rejimi Tasfiyesi

Eşin ölümü halinde mal paylaşımı nasıl yapılır? Ölüm nedeniyle mal rejiminin tasfiyesi hangi usullere göre olur?

TMK uyarınca yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi dir. Eşler, evlenirken veya evlilik sürerken yapacakları sözleşme ile kanunda sayılan diğer mal rejimlerinden birini kabul edebilirler. Evlilik hangi nedenle sona ermiş olursa olsun, mal rejiminin tasfiyesi, kabul edilmiş olan mal rejimi kurallarına göre yapılır.

Taraflar arasında mal rejimi seçimine ilişkin bir sözleşme yoksa tasfiye, edinilmiş mallara katılma rejimi hükümlerine göre gerçekleşir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Uyarınca Mal Paylaşımı

Edinilmiş mallara katılma rejimi nde eşlerin sahip olduğu malvarlığı değerleri; kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak iki gruba ayrılır. Bir eşin kişisel malı üzerinde, diğer eşin mal rejiminden kaynaklı bir hakkı mevcut değildir. Ancak kişisel malın değerini arttırıcı bir harcama yapan eş, bu harcama karşılığında mala katılan değerin ( değer artış payı ) kendisine iadesini talep edebilir.

Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi anında eşlerin edinilmiş mallar üzerinde katkı payı , katılma alacağı , değer artış payı alacağı hakları bulunur.

Eşin Ölümü Halinde Mirastan Önce Mal Paylaşımı

Medeni Kanuna göre; mal rejimi nin sona erme hallerinden birisi de eşlerden birinin ölümüdür. Ölen eşin, mal rejiminden kaynaklanan hakları onun mirasçılarına geçer. Katkı payı ve katılma alacağı hakkı nın doğması için eşler arasında yasal mal rejimi (edinilmiş mallara katılma rejimi) geçerli olmalıdır. Eşler, evlilik sözleşmesi ile farklı bir mal rejimi seçiminde bulunmuşsa, tasfiye eşlerin seçtiği mal rejimi hükümlerine göre yapılır.

Taraflar arasında mal ayrılığı rejimi kabul edilmişse, edinilen mallar hangi eş adına kayıtlı ise onun kişisel malı sayılır. Bir eşin, diğerinin kişisel mal ları üzerinde katılma alacağı hakkı bulunmadığından, mirasçıların da böyle bir hakkı olmaz. Ancak kişisel malın edinilmesinde maddi katkısı olmuşsa, değer artış payı talep edilebilir. Aksi halde, ölen eşin, kişisel malvarlığı , doğrudan miras paylaşımı hükümlerine göre bölünür.

Mirasçıların Katılma Alacağı Talebi

Mal rejiminin sona erme durumlarında, talep olmadan (resen) bir paylaşım söz konusu olmaz. Her eşin, aralarındaki mal rejimi hükümlerine göre alacak hakkı söz konusu olur. Alacağın katkı payı veya katılma alacağı davası ile talebi halinde paylaşım yapılır. Bu hak ayni bir hak olmayıp, alacak hakkıdır. Yani edinilmiş mal gurubunda bulunan bir taşınmazın yarı hissesi değil, taşınmaz değerinin yarısı oranında bir bedel talep edilebilir.

Eşin ölümü halinde de, miras paylaşımından önce mal rejimi tasfiyesi kendiliğinden yapılmaz. Ölenin edinilmiş mallar üzerindeki katkı ve katılma payını talep hakkı mirasçılarına geçer. Mirasçılar bu haklarını ancak dava yoluyla kullanabilir. Bu dava, diğer mirasçılar tarafından, sağ kalan eşe karşı açılır. Bu durumda, öncelikle mirasçıların açtığı mal rejiminin tasfiyesi davası görülür. Murisin mal rejiminden doğan alacak hakkı da terekeye dahil edilerek, miras paylaşımı yapılır.

Sağ Kalan Eşin Miras Hakkı ve Mal Paylaşımı

Sağ kalan eş , saklı pay sahibi mirasçılardandır. Eşin miras payı , birlikte mirasçı olduğu hısımlara göre değişir. Ölen eşin çocukları varsa, mirasın dörtte biri; ölenin ana- babasıyla birlikte mirasçı olması halinde mirasın yarısı sağ kalan eşin miras payı dır. Ölen eşin diğer mirasçıları ile birlikte mirasçı olması halinde ise sağ kalan eş, mirasın dörtte üçüne sahip olur.

Eşler arasında mal ayrılığı rejimi geçerliyse ölen eş üzerine kayıtlı bulunan mal varlığı değerleri terekeyi oluşturur ve mirasçıların, miras payları oranında bölüşüm yapılır.

Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli ise, sağ kalan eş, katılma alacağı ve değer artış payı gibi haklarını dava yoluyla talep edebilir. Sağ kalan eş, bu davayı, ölen eşin diğer mirasçılarına yöneltir. Bu durumda öncelikle sağ kalan eşin, mal paylaşımından doğan alacak hakkı belirlenir. Tereke içerisinden, sağ kalan eşin katkı ve katılma alacağı miktarı düşülür. Bundan sonra miras hukuku hükümleri uyarınca tüm yasal mirasçılar arasında bölüşüm yapılır. Sağ kalan eşin miras payı da, edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklı alacak hakkından ayrı olarak hesaplanır. Çünkü mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle ortaya çıkan alacak hakkı ile miras hakkı birbirinden bağımsız haklardır.

Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi

Eşlerden birinin ölümü halinde, sağ kalan eşe, aile konutu nun kendi kullanımına bırakılmasını talep hakkı tanınmıştır.

Medeni Kanunla tanınan bu hak, mal rejimi değil, miras hakkı kapsamında bir düzenlemedir. Sağ kalan eş; miras hakkına mahsuben, ölen eşle birlikte yaşadığı aile konutunun mülkiyetinin kendisine verilmesini isteyebilir. Aile konutu mülkiyetinin sağ kalan eşe verilmesi halinde, konutun değeri, eşin miras payından mahsup edilir. Diğer mirasçıların hakları , terekede bulunan diğer malvarlığı değerlerinden karşılanır.

Haklı bir nedenin varlığı ve talep halinde, mülkiyet hakkı yerine, müşterek konut üzerinde intifa veya oturma hakkı da tanınabilir. Bu durumda, sağ kalan eş mülkiyet hakkına sahip olmasa da, ömür boyu veya belirlenecek bir süre boyunca, aile konutunu kullanma hakkı na sahip olacaktır.

Eşin ölmesi halinde mal paylaşımı nasıl yapılır?

Eşin ölmesi halinde, sağ kalan eş, mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle katılma alacağı nın kendisine ödenmesini isteyebilir. Bu durumda öncelikle sağ kalan eşin, edinilmiş mallar üzerindeki katılma alacağı ve katkı payı kendisine ödenir. Bundan sonra terekedeki malvarlığı değerleri sağ kalan eş dahil tüm yasal mirasçılar arasında kanunda belirtilen miras payları oranında paylaştırılır.

Mirasçılar sağ kalan eşe karşı mal paylaşımı davası açabilir mi?

Mirasçıların, sağ kalan eşe karşı malpaylaşımı davası açma hakkı vardır. Bu davayla mirasçılar, mirasbırakanın edinilmiş mallar üzerindeki katılma alacağı ve katkı payını nın terekeye ödenmesini isteyebilirler. Bu durumda öncelikle mirasbırakanın mal rejimi tasfiyesi nden doğan alacakları terekeye eklenerek miras bölüşümü yapılır.

Eşin ölümü halinde katılma alacağı davası açma süresi ne kadardır?

Mal rejiminin tasfiyesi nedeniyle mal paylaşımı davası açma süresi evliliğin sona ermesinden itibaren on yıldır. Sağ kalan eşin veya mirasçıların katılma alacağı davası açma süresi de ölüm tarihinden itibaren on yıl olacaktır.

Malpaylaşımı davası sürerken ölüm halinde mirasçılar davaya devam edebilir mi?

Malpaylaşımı davası sürerken davacının ölmesi halinde mirasçıları davaya devam edebilir. Davalı tarafın ölümü halinde de dava kalan mirasçılara tebliğ edilerek yargılamaya devam edilir.

Boşanma davası sürerken eşlerden birisi ölürse ne olur?

Boşanma davası sürerken eşlerden birisinin ölümü halinde evlilik boşanma ile değil ölüm ile son bulmuş olur. Bu durumda boşanma kararı verilemez. Ancak ölen eşin mirasçıları, boşanmada kusur durumunun tespiti için boşanma davasına devam edebilir. Yargılama sonunda sağ kalan eş kusurlu bulunursa, ölen eşin mirasçısı olamaz.

Ölen eşin evi kime kalır?

Ölen eşin evi kime kalır sorusunun cevabı, evin hangi dahil olduğu mal grubuna göre değişir. Ev, evlilik öncesinde alınmışsa yasal mirasçılar miras payları oranında eve sahip olur. 2011 yılı sonrası ve evlilik sürerken alınan ev ise edinilmiş mal grubuna girer. Bu durumda yine yasal mirasçılar payları oranında eve malik olmakla birlikte sağ kalan eşin bu evin bedeli üzerinde ayrıca katılma alacağı hakkı bulunur.

Miras kalan evde eşin oturma hakkı var mı?

Miras kalan evde eşin oturma hakkı ancak konut sağ kalan eşe özgülenmişse mümkündür. Bunun için mahkemeden talepte bulunmalıdır. Ölen eşin başka malvarlığı varsa sağ kalan eş terekenin geri kalanındaki miras hakkı karşılığında konutun mülkiyetinin kendisine verilmesini isteyebilir. Mülkiyet hakkının verilemediği durumlarda, ölen eşten kalan ev de ölünceye kadar oturma ve evi kullanma hakkı da tanınabilir.

Boşanma davası sürerken eşlerden birinin ölmesi halinde mirasçıların davaya devam etmesi ve sağ kalan eşin mirasçılık durumu hakkında Dava Sürerken Taraflardan Birinin Ölümü başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ayrıca boşanma, mal paylaşımı, katkı payı ve katılma alacağı davaları, velayet ve nafaka davaları gibi aile hukuku davalarında hukuki danışma için bize ulaşabilirsiniz.