Cep telefonları ve diğer elektronik eşyalarda çokca sık karşılaşılan durumlardan birisi ayıplı malın iadesi konusunda olmaktadır. Öncelikle tüketicilerin haklarını bilmeleri ve haklarını koruyan 2013 yılının sonuna doğru yürürlüğe giren açısından önem taşıyan “ 6502 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” kaynağımızı incelememiz gerekmektedir. Mal ve hizmetlere ilişkin edimlerin ihtilafını düzenleyen bu kanun tüketicinin bilmediği veyahut bildiği ancak kullanmaktan imtina ettiği birçok hakkı barındırmaktadır. Cep telefonlarıda dahil birçok eşyada birbirine benzer haklar bulunmaktadır. Öncelikle iadelerin nasıl yapılacağına yönelik inceleme yaptığımızda cayma hakkı üzerine ve ayıplı maldan ötürü iade konuları incelememiz gerekecek.
Yazı İçeriği
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun gereğince, alıcıların teslimat tarihinde itibaren 14 gün içinde cayma haklarını kullanarak herhangi bir sebep göstermeden ve “kargo ücreti ödemeden” ürünleri iade etme hakları vardır. Diğer bir deyişle cayma hakkı kapsamında ürün iadelerinde iade kargo ücreti satıcılara aittir. Kanunu her kurumun uygulaması gerekmektedir.Alıcılar, ürünleri kişisel sebeplerle iade etseler dahi alıcıların kargo ücreti ödemeden ürünleri iade etme hakkı vardır.
En çok rastlanan sözleşme türleri internet alışverişleri ( mesafeli satış sözleşmesi ) ve taksitle satış sözleşmesileridir.
Mesafeli satış sözleşmelerinde cayma hakkıyla ilgili çok ince bir detay daha bulunmaktadır. Örneğin bir alışveriş sitesinde beğendiğiniz telefonun mesafeli satış sözleşmesinde herhangi belirtilmiş bir cayma hakkı süresinin olmaması durumunda cayma süresi artık tüketici 14 güne bağlı değildir. Aşağıda kanun maddesine göre;
Madde 48/(4) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süre si içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
Buna göre cayma süresi belirtilmemişse tüketici cayma hakkını 6 ay sonrada kullanabilir. ürünü teslim aldıktan 1 yıl sonrada kullanabilir. Ancak Cayma süresinin bittiği tarihten itibaren 1 yıl içinde bu hakkı kullanmasına imkan tanımıştır. yani 01/01/2018 yılın alınmış olan cep telefonunun 14 gün cayma süresi 15/01/2018 tarihi olduğuna göre 15/01/2019 tarihine kadar bu hakkı kullanabilme imkanı vardır. Tabiki mesafeli satış sözleşmesinde cayma süresinin belirtilmemiş olması halinde olacak bir hak olduğunu unutmayalım.
Cayma hakkı süresinin sonrasında ürünün ayıplı olduğunu fark ettiniz ve satıcıya ayıplı ürün sebebiyle de ürün iadesi yapmanız mümkündür.
Bu durumda kanun tüketiciye seçimlik haklar tanımıştır;
MADDE 11-
(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
MADDE 12-
(1) Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir.
Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.
(2) Bu Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası saklı olmak üzere ikinci el satışlarda satıcının ayıplı maldan sorumluluğu bir yıldan, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda ise üç yıldan az olamaz.
(3) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
Cayma hakkınızdan ötürü veya ayıplı maldan ötürü il ve ilçelerdeki tüketici hakem heyetlerine başvurabilirsiniz. Bu başvurularınız her için her yıl belirlenen bir limit bulunmaktadır.Buna göre ;
Tüketici Hakem Heyetlerine yapılacak başvurularda uygulanan parasal sınırlar 1 Ocak 2019’dan itibaren geçerli olmak üzere, Tüketici Hakem Heyetlerine yapılacak başvurularda, büyükşehir belediyesi statüsünde olan illerde değeri 5 bin 650 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetleri, yine büyükşehir belediyesi statüsünde olan illerde değeri 5 bin 650 Türk Lirası ile 8 bin 480 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri ve büyükşehir belediyesi statüsünde olmayan illerin merkezlerinde ve bağlı ilçelerde değeri 8 bin 480 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri görevli olacak.
Tüketici Hakem Heyetine yaptığınız başvuru sonrasında lehinize bir karar çıktıysa karar ilamın kesinleşmesi ile birlikte icra dairelerinden alacağınızın talebini gerçekleştirebilirsiniz. Bu icra takibini kendiniz yerine getirebileceğiniz gibi bir avukat yardımıyla da yerine de getirebilirsiniz. İcra takiplerinde süreler ve usül açısından sıkıntılar yaşamamanız adına profesyonel avukat yardımıyla açmanız sizin yararınıza olacaktır.